’t Is intussen al weer vier maanden geleden, maar het krijgt eigenlijk juist steeds meer actualiteitswaarde: het proefschrift waarop Marcel Slockers 16 november in Erasmus MC promoveerde: ‘Sterfte, Ziekte en Toegang tot Zorg bij Dak- en Thuislozen’. Het is in veel opzichten een voorbeeldig proefschrift, maar het is opeens minstens zo belangwekkend en actueel geworden door wat zich sinds drie weken voordoet. Na een tsunami aan ‘dreigementen, desinformatie, speculatie en onderschatting werd het meest extreme scenario donderdagnacht 24 februari opeens realiteit: het is oorlog in Europa. Rusland is met man en macht buurland Oekraïne binnengevallen’ (NRC 25 febr). Binnen enkele uren waren er in die regio ontelbaar meer dak- en thuislozen dan er in Nederland ooit zullen komen.

Wie schrijft in zulke omstandigheden dan nog over een proefschrift? Ik hier en nu dus. Ik voel mij ingeklemd tussen de overweldigende zekerheid dat het verleden objectief onveranderlijk vastligt en de wijd open gapende onzekerheid over wat in de toekomst intersubjectief voor de hele mensheid en subjectief voor mij in het bijzonder denkbaar en ondenkbaar mogelijk is. Dat maakt dat ik me vooral minuscuul en onmachtig voel. Maar ik zou dat overigens nooit zo hard en bot neerschrijven als ik niet tamelijk zeker wist dat tamelijk veel mensen dezer dagen ook met een gevoel van die strekking gewoon proberen van de ene dag naar de volgende te leven. Voelt-u-m? Het antwoord op die vraag staat in de titel boven dit stukje.

De actualiteit van het thema inspireerde me om alle partijen die volgende week meedoen aan de verkiezingen aan te schrijven met de vraag hoe zij tegen dit thema aankijken. In de rubriek reacties in de digitale editie van De Ster zal ik ingaan op de antwoorden die ik heb gekregen. Nu terug naar Marcel Slockers en zijn proefschrift.

Vluchtelingen uit Oekraïne in hoofdstation Berlijn, 5 maart 2022. Bron: Wikimedia Commons. Fotograaf Leonhard Lenz.

Voorbeeldig, noemde ik het. Enerzijds is het journalistiek voor iedereen leesbaar, anderzijds volgt het letterlijk de standaard-indeling van erkende wetenschappelijke publicaties. Die danken wij aan  de Nederlandse uitgever Frederic von Eugen (1897-1989). In de vijf jaar van de Tweede Wereldoorlog had die één levensdoel voor de rest van zijn leven gevonden. Duits, de taal van de nazi-bezetters was in de afgelopen decennia wereldwijd de gecanoniseerde voertaal geworden van de medische wetenschappen. Die taal wilde Von Eugen weghalen uit de wetenschap en vervangen door het Engels als enige erkende taal voor de verspreiding van wetenschappelijk werk. Daartoe schiep hij een publicatiesysteem waarin elk artikel de standaard indeling ‘Introduction, Materials and methods, Results en Discussion’ kreeg. En via de door hem opgerichte Stichting Excerpta Medica (Amsterdam, 1947) werd het standaard dat wetenschappelijke tijdschriften een team gespecialiseerde redacteuren kregen die samen een standaard-samenvatting schreven.

Langs deze wegen heeft Marcel Slockers een belangrijke bijdrage geleverd aan het feit dat Wikipedia de dak- en thuislozen sinds eind vorige vorige eeuw als onderwerp heeft: Dakloosheid is het niet hebben van onderdak. …  Omdat dakloosheid niet enkel een probleem is van huisvesting, wordt er vaak gesproken over dak- en thuisloosheid. [Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 14 jan 2022 om 16:46]

Hugo Verbrugh


Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)

Lees hier de privacyverklaring Hiermee geeft u toestemming om wekelijks een nieuwsbrief te ontvangen.