Archieffoto De Ster 2023: Een aangepaste bus van de RET was naar het Termaathuis gekomen. Mensen met een rollator konden het in- en uitstappen uitproberen.

Door: Jelle Gunneweg  RTV Rijnmond

“Een parelketting die de verscheidenheid aan Rotterdammers aaneen rijgt.” Zo omschreef burgemeester Carola Schouten tramlijn 7 in haar installatiespeech. Als student reed ze altijd met die lijn van Rotterdam-West naar de Erasmus Universiteit in Kralingen. Weet de tram dertig jaar later nog steeds te verbinden of blijft het bij een mooie beeldspraak van de burgemeester?

We stappen in Kralingen op de tram bij Jaap Smit (62 jaar, halflang haar, type ‘niet gek te krijgen’). Hij werkt al 27 jaar als trambestuurder bij de RET en kent alle lijnen, door de hele stad. Lijn 7 rijdt al bijna twintig jaren niet meer naar Spangen, vertelt hij. De lijn rijdt nu naar Rotterdam Centraal en keert via Crooswijk, het Oude Noorden en Kralingen weer terug naar de Erasmus Universiteit.

Onderweg stappen verschillende soorten reizigers in en uit. ’s Ochtends en ’s middags de scholieren, overdag de forenzen, 55-plussers en toeristen. En de studenten willen naar Woudestein. “Dat is wel mooi, al die verschillende leeftijdsklassen en bevolkingsgroepen. Hun politieke kleur of culturele achtergrond boeit me niet”, zegt-ie. “Wel of ze zich gedragen als reiziger.”

Jaap ziet vanuit zijn cabine de statige huizen met grote tuinen in Kralingen voorbij glijden. Hij manoeuvreert zijn tram soepeltjes langs het drukke verkeer in de volksbuurten en ziet de tram voller en drukker worden naarmate de glimmende hoogbouw in het centrum nadert.

Contact met de reizigers heeft hij nauwelijks. Alleen zijn stem klinkt via de intercom, als hij de omleiding van de tramroute aankondigt. En zelfs dan wordt er niet altijd naar hem geluisterd, zegt-ie. “Ook al heb je een volle tram, niemand zegt iets tegen elkaar. Iedereen zit op zijn telefoon. Als je een omleiding omroept, worden ze boos als ze bij een verkeerde halte aankomen. Want dan hebben ze het niet gehoord. Vind je het gek, met al die oortjes in?

Richard, een man van middelbare leeftijd uit Crooswijk, rijdt ook al jaren met de tram, maar dan als reiziger. Hij deelt de observatie van de trambestuurder. “Mensen praten niet met elkaar. Ik ook niet. Waarom zou je? Niet iedereen is in voor een praatje. Soms zeg ik weleens iets bij de tramhalte, maar dan reageert niemand omdat ze een koptelefoon op hebben. Ik had net zo goed niets kunnen zeggen, denk ik dan.”

Lees ook: desteronline.nl/nieuw-kralingen-geen-reden-om-oud-kralingen-af-te-snijden

Verbinding is er amper, constateert hij. “Hoogstens als je iemand moet helpen bij instappen.” In haar installatiespeech sprak burgemeester Carola Schouten de wens uit om Rotterdammers meer naar elkaar te laten omkijken. Om écht contact te maken. Onnodig, vindt reiziger Richard. “Rotterdammers begrijpen elkaar prima. We weten heus wel wat er onder culturen speelt. We zijn alleen niet verbonden.”

Cartoontekenaar Kenny uit Crooswijk zit achter hem en vangt een deel van het gesprek op. “Alleen als er iets bijzonders in de tram gebeurd, dan wisselen mensen nog een blik met elkaar. Maar zelf begin ik ook nooit een gesprek. Je weet niet wie er op een praatje zit te wachten. En het kan ook verkeerd worden opgevat. Daarom zit ik liever alleen.”

Vroeger zeiden de reizigers nog goedemorgen of goedemiddag tegen trambestuurder Jaap. Een begroeting blijft tegenwoordig achterwege. Dat komt deels doordat hij achter donker glas zit. De deur van zijn bestuurderscabine mag uit veiligheidsoverwegingen ook niet open.

Maar de mentaliteit van de reizigers is ook veranderd, zegt hij. De saamhorigheid is weg. “Een paar jaar terug vroegen scholieren nog weleens of ik mijn radio wat harder wilde zetten. Dat was een leuke tijd. Sinds corona zijn ze veel meer in zichzelf gekeerd. Laat me met rust. Ik val jou niet lastig, jij valt mij niet lastig. Dat is wat er nu aan de hand is.”

Zelfs buitenstaanders valt het op, hoe ‘contactgestoord’ de Rotterdamse reizigers zijn. Noah Kortman komt uit Nijmegen en studeert sinds een half jaar aan de Hogeschool Rotterdam. “Thuis spreken mensen elkaar makkelijker aan dan hier.”

Zelf heeft hij zich al helemaal aangepast aan de Rotterdamse mentaliteit. Hij kijkt de hele reis op zijn telefoon en heeft mobiele oortjes in. “Ik heb geen behoefte aan contact in de tram. Vind het nogal ongemakkelijk om iemand zomaar uit het niets aan te spreken. Nieuwe contacten zoek ik eerder op werk, op school of als ik uitga.”

In de tram zal het door Carola Schouten zo gewenste verbinding niet zo snel gelegd worden, zoveel is duidelijk na een ritje met Lijn 7. Toch is medereiziger Marcel hoopvol over de intenties van de nieuwe burgemeester, om ‘het weefsel van de stad te versterken’. “Ik zou zeggen: doe je best, blijf niet binnen zitten maar ga vaak op pad. Zorg dat je zichtbaar bent en geef zelf het goede voorbeeld. Wat dat betreft is ze al goed bezig. Ik zag haar al een keer de wijk ingaan.”

Als het aan trambestuurder Jaap ligt, keert de sfeer van vroeger zo snel mogelijk weer terug. Hij steunt de intenties van de burgemeester en wenst haar veel succes. “Ze is bij deze uitgenodigd om een keertje mee te komen rijden.”

Via: RTV Rijnmond


Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)

Dit veld is vereist.
Lees hier de privacyverklaring Hiermee geeft u toestemming om wekelijks een nieuwsbrief te ontvangen.