‘De kans bestaat dat wij voortaan werknemers “tot loonslaaf gemaakten” noemen.’ Deze voorspelling deed NRC-columnist Frits Abrahams in de krant van 28 juni 2019.Hij ontleende zijn voorspelling aan een betoog van de historicus Pepijn Brandon, die deze term had gebruikt in zijn artikel in het Tijdschrift voor Sociale en...
Lees verder
‘Toen ik maandagochtend ontdekte dat hij de voorpagina’s van de populaire pers sierde en zelfs verpletterde, werd ik door twijfels overmand.’ Met die woorden opende Sylvain Ephimenco op dinsdag 25 juni 2019 onder de kop ‘Maarten van der Weijden, de volksheld die met trage slag het Friese water openspleet’...
Lees verder
Ieder jaar verbaas ik me er weer over: het verschil tussen de minieme publieke aandacht voor de zomerzonnewende, dit jaar afgelopen vrijdag 21 juni, 15.54 uur, en de uitbundige toestanden voor de winterzonnewende, dit jaar op 22 december om 04.19 uur. Maar met of zonder publieke aandacht: de kalender is onverbiddelijk en ook de...
Lees verder
Twee weken geleden schreef ik hier over een wijze oude vriend die mij ooit deelgenoot maakte van een jeugdherinnering: ‘over wat mij overkwam toen wij moesten leren lezen. Direct, bijna lijfelijk voelde ik een soort oer-weerzin opkomen toen ik geconfronteerd werd met die rare, wezenloze, kale, abstracte zwarte streepjes en...
Lees verder
‘Geen periode in de afgelopen twee eeuwen heeft zoveel verandering teweeggebracht als onze tijd.’ Dat stelde de nieuwe hoofdredacteur van de NRC, René Moerland vorige week. Hij noemde als argumenten de informatierevolutie en de desoriëntatie door digitalisering. Die houden we er in: ‘de informatierevolutie en –...
Lees verder
Vandaag gaat het over een wijs mens die ik lang geleden leerde kennen. Wij zijn daarna intens bevriend geraakt. We hebben veel van en aan elkaar geleerd. Ooit werd ik deelgenoot van een jeugdherinnering die hoogst relevant is in verband met het thema van deze week en voorgaande weken: de veelzijdigheid van het fenomeen taal:...
Lees verder
Vorige week schreef ik hier over taal en geld. Daar blijf ik over dóórdenken. En als ik eerlijk ben, en dat wil ik hier graag zijn, ga ik steeds sterker denken dat ik iets belangrijks ontdekt heb toen ik stelde dat het helemaal geen toeval is dat de oudste geschreven exemplaren van geschreven taal over geld gingen. De kleitabletten...
Lees verder
Wanneer alles volgens plan verloopt, krijgen we woensdag 22 mei op de televisie bij Pauw het debat tussen Rutte en Baudet. Voor zover ik mij daar iets bij kan voorstellen, zal Rutte dezelfde lijn volgen als vorige week dinsdag bij Nieuwsuur. Daar gaf hij een overzicht van wat hij inzake Europa en Nederland wil en deed dat in elk...
Lees verder
Vorige week schreef ik in De Ster over de pronen. Het was een vrolijk stukje, helemaal in de stijl van de Bommelsaga en het geluksgevoel dat ons, Rotterdammers, op 2 mei altijd bevangt als we voor één dag ons even Rommeldammers voelen als u begrijpt wat ik bedoel. Algemeen leidmotief in mijn stukje was dat de ‘Bommelsaga’ steeds...
Lees verder
Vorige week donderdag vond op het Marten Toonderplein de traditionele ‘Bommeldag’ plaats [zie desteronline.nl/marten-toonder-rotterdam-2-mei-1912-laren-27-juli-2005]. Dat is de jaarlijkse feestdag waarop Rotterdammers herdenken dat de ‘Bommelsaga’ steeds uitdrukkelijker de status krijgt van een mythe: een...
Lees verder
De afgelopen twee weken schreef ik hier over een boekje over vlinders dat onlangs het licht gezien heeft: desteronline.nl/de-vlinder-als-bode-tussen-natuur-en-kosmos [In veel oude mythen werden vlinders gezien als zielen van gestorvenen] , en desteronline.nl/de-vlinder-als-nieuw-archetype [‘De vlinder dreigt definitief uit...
Lees verder
Vorige week schreef ik hier over een vraag die bij mijn weten nog nooit eerder iemand gesteld heeft. Kunnen wij de vlinder gaan zien als nieuw archetype? desteronline.nl/de-vlinder-als-nieuw-archetype Aanleiding was een recent verschenen klein boekje van Renée Zeylmans ‘De vlinder als kosmisch wereldwonder’, vandaag ga...
Lees verder
Op 30 maart had dagblad Trouw een verontrustend bericht onder de kop ‘De vlinder dreigt definitief uit ons land te verdwijnen’. Uit tellingen blijkt dat hun populatie tussen 1890 en 2017 met 84 procent afgenomen is. Vijftien soorten verdwenen helemaal. … “Dat het slecht gaat met de vlinders wisten ecologen al langer”,...
Lees verder
12 maart jongstleden had de Frans-Duitse televisiezender Arte een curieus programma. Ze herdachten dat 70 jaar eerder in Berlijn de zogenoemde Currywurst was … – en nu wordt het moeilijk, want ik weet niet of ik moet schrijven ‘werd ontdekt’ of ‘werd uitgevonden’. Om uit dat probleem los te komen pas...
Lees verder
Er was eens … – niets. Geen enkel sprookje begint zó. Kleine varianten op deze ultra-minimalistische, in de meest letterlijk-mogelijke zin, nietszeggende zinsnede BINNEN teksten komen wel voor. Een klassiek voorbeeld vinden we in de roman ‘De Walging’ van Jean Paul Sartre (La Nausée, 1938; Nederlandse uitgave...
Lees verder
We maken Grote Tijden mee. Nimmer eerder heb ik dat zó uitbundig meegemaakt als in de tweede helft van de vorige week. ’t Was compleet ubiquitair (= super-overal, vooral waar je je het niet zou voorstellen vóórkomend). De ruimte op De Ster Online zou tekortschieten om ook maar enigszins adequaat samen te vatten wat in die...
Lees verder
Vorige week maandag was het Groot Feest in De Doelen. ‘Leerlingen Rudolf Steiner nemen de Doelen over!!’, had het AD 9 maart gemeld. ‘Met een hele trits optredens vieren de leerlingen dat het vrijeschoolonderwijs honderd jaar bestaat. Van koorzang tot acrobatiek, van straatmuzikanten tot een jojoshow. Zelfs in de...
Lees verder
Op 22 januari vond in de Universiteit voor Humanistiek een opmerkelijke promotie plaats. Tom Peetoom verdedigde toen zijn proefschrift ‘Herbergzame zorg organiseren – Verbeelden, herontwerpen en verdiepen op plekken der moeite’. Het gaat over een probleem dat tegenwoordig dagelijks in de media aan de orde komt. De...
Lees verder
In Duitsland was het afgelopen zaterdag tien dagen geleden groot nieuws uit Nederland. ‘De Vrije Universiteit Amsterdam (VU) heeft aangekondigd dat de bacheloropleiding Nederlands moet worden opgedoekt omdat de al jaren durende terugloop in aantallen studenten een absoluut dieptepunt bereikt hebben.’ Zo stond dat op de...
Lees verder
‘Kun je iets afleiden uit de geboortevolgorde van kinderen in een gezin? Toen Lynn Berger (34) zwanger was van haar tweede besloot ze het uit te zoeken en schreef er een boek over.’ Met deze zin opende 16 februari een artikel in Trouw. Zie: hier. Vanavond, dinsdag 26 februari, presenteert De Correspondent op een...
Lees verder
‘Op woensdag 20 maart zijn er waterschapsverkiezingen, tegelijk met de verkiezingen voor de Provinciale Staten.’ Deze zin staat in een van de eerste alinea’s van een paginagroot artikel van Jaffe Vink in de NRC van 9 februari. ‘Waar gaan de waterschapsverkiezingen over?’, was de volgende zin ....
Lees verder
Dit wordt een eigenaardig stukje. Het wordt een onverwacht vervolg op wat ik twee weten geleden schreef, op 29 januari. Tegelijk is het waarschijnlijk het meest actuele stukje dat ik in de afgelopen vijftien jaar in De Ster en op De Ster Online geschreven heb. Het gaat over de rel die zich de afgelopen week heeft voorgedaan in een...
Lees verder
‘Niets ter wereld is zó goed verdeeld als het gezonde verstand’. Met deze vermetele stelling opende de filosoof René Descartes in 1637 zijn klassiek geworden verhandeling onder de titel [in mijn eigen, eigentijdse vertaling]: ‘Vertoog over de methode die men moet volgen om met het vermogen tot redelijk denken dat...
Lees verder
De aanhef van dit stukje is niet helemaal correct: ‘Aanstaande maandagavond ga ik meedoen in een forumdiscussie over reïncarnatie’, luidt die aanhef, en dat is niet helemaal juist, want ik schrijf dit stukje donderdag 24 januari, dus wanneer dit nummer van De Ster verschijnt, zal die discussie al gisteren hebben plaats...
Lees verder
Toen ik zaterdag om een uur of zes op Google startpagina TINA intikte kreeg ik ‘About 181,000,000 results (0.41 seconds)’. Wat ik wilde vinden, was er in eerste instantie niet bij. Toen ik na enig zoekwerk elders in cyberspace het even later nog eens intikte, kreeg ik ‘Ongeveer 490.000.000 resultaten (0,39...
Lees verder
De economische wetenschap kent sinds 1960 de fasentheorie van Rostow. Het is een model van economische groei. Volgens dit model doorloopt elk land vijf fases, van ontwikkelingsland tot ontwikkeld land, en volgens de bijbehorende theorie zou ieder land eenzelfde ontwikkeling doormaken, alleen sommige landen wat eerder dan andere....
Lees verder
In de NRC van 4 januari stond een gesprek met de ‘Denker des Vaderlands’ René ten Bos, hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Het ging over klimaatverandering, en het ‘was niet om vrolijk van te worden’, specificeert interviewer Paul Luttikhuis. ‘Een uitweg uit de misère heeft...
Lees verder
Het is weer januari – de dag van de Romeinse god Janus Bifrons oftewel Jan met de twee tronies: de ene vooruit-, de andere achteruit-kijkend. Dit jaar bezorgt dit vooruit-achteruit me nog sterker gemengde gevoelens dan ik in deze tijd van het jaar van nature al koester. Om mezelf een beetje terug te vinden, heb ik iets nieuws...
Lees verder
