• Op de plek van Kuyl’s Fundatie stond ooit een tehuis voor werkende meisjes

Aan de ‘s-Gravenweg 71 werd in 1972 hofje Kuyl’s Fundatie gebouwd op de fundamenten van Huize Vre – denoord. Juffrouw Smal bood in Huize Vredenoord twintig jaar lang Roomskatholieke werkende meisjes een warm en veilig onderkomen. Ook aan Cobie Storm (68) en Sonja Sauvangsjo- Arts (68): “Het was een tehuis voor meisjes, die om de een of andere reden niet thuis konden wonen. Er moeten nog veel meer vrouwen zijn zoals wij!”

door Monique van der Gaag

“Jouw verhaal is erger dan het mijne”, zegt Sonja tegen Cobie. In mei 1962 ontmoetten ze elkaar in Huize Vredenoord. Beiden waren zestien jaar oud. “Mijn moeder was zwaar depressief. Ze deed een poging om zichzelf van het leven te beroven, maar ze werd op tijd gevonden. Ze moest een jaar opgenomen worden. Ik wilde niet naar twee tantes. Dat het tehuis er was, vond ik wel best. Ik had een jaar rust. Daarna ging ik naar huis terug. Toen ik twintig was, stierf mijn moeder aan een combinatie van suiker en teveel medicijnen. We weten het niet precies. Ik vind het vooral erg voor haar”, schetst Sonja haar levensverhaal in een notendop.

Herinneringen
In de ogen van Cobie Storm blinken tranen. “Het is al zo lang geleden. Maar altijd als ik mijn verhaal vertel, dan moet ik huilen!” Cobie verloor haar moeder door zelfmoord. “Ze raakte een kindje kwijt en kwam daar niet

Juffrouw Smal

Juffrouw Smal

overheen. Ik was pas drie jaar oud. Mijn vader wilde niet voor mij zorgen. Ik verbleef twee jaar bij mijn grootouders, daarna kwam ik bij een pleeggezin, toen ging ik naar een weeshuis en daarna van mijn achtste tot mijn zestiende opnieuw naar een pleeggezin, maar het klikte niet met die mensen. Dat ik bij juffrouw Smal in het tehuis kwam was geen straf! Later mocht ik haar ‘Moe Smal’ noemen!”

Passantenkamer
Cobie en Sonja woonden in de passantenkamer boven de ingang. “Het hele gebouw zat vol met kleine kamertjes. Juffrouw Smal had wel vijftig meisjes onder haar hoede. Ze was een goed mens. Ze werd bijna honderd. Ze had het uiterlijk van koningin Juliana”, haalt Cobie herinneringen op. Eens smokkelde Cobie samen met een vriendinnetje twee poesjes het huis binnen. “Compleet met eten en kattenbak. Maar Juffrouw Smal kwam erachter en haalde ze weg. Dat vond ik wel erg!”

Jukebox
Oudere meisjes wisten de weg naar het café. “We zijn weleens door twee politieagenten uit het café gehaald en Juffrouw Smal dribbelde daar achteraan”, lachen Cobie en Sonja. Cobie: “In het café stond een jukebox: we gingen keihard platen draaien. Daar ontmoette ik ook mijn man Willem. Hij had een rode brommer, droeg een spijkerbroek en zag er een beetje uit als een nozem. Maar Juffrouw Smal kon het goed met hem vinden!”

Drie meisjes in Huize Vredenoord

Drie meisjes in Huize Vredenoord. Sonja links en Cobie rechts, tussen hen in huisgenote Tineke Marjenburg.

Boterhammetjes
“Juf Lina was het hoofd van de huishouding en smeerde de boterhammetjes: wit en bruin. Ze maakte de lunchpakketjes. Naast de keuken was de bijkeuken, waar lange tafels stonden. Daar at je ‘s avonds ook. Als je onverwachts vrij was, moest je dat de avond tevoren even melden.” Sonja werkte in een boekhandel. “Ik was pas om half zeven ‘s avonds thuis.” Om 18.00 uur stond het avondeten klaar voor de ‘vooreters’, die nog weg moesten. “De gong ging dan één keer!” Om 18.30 uur klonk de gong tweemaal: dat was het sein voor iedereen om te eten. “Op vrijdag vis of een gekookt ei. Het was een RK-tehuis!” Om 20.00 uur ging de gong nogmaals en was er koffie in de huiskamer, waar ook een pick-up stond. “Na de koffie kwam er limonade. Het werd een gezellige avond met plaatjes draaien en tv. Juffrouw Smal zat erbij.”

In 1902 werd Vredenoord ingericht tot sanatorium van Congregatie der Broeders van O.L. Vrouwe van Lourdes. Rechts: Kuyl’s Fundatie nu.

In 1902 werd Vredenoord ingericht tot sanatorium van Congregatie der Broeders van O.L. Vrouwe van Lourdes. Rechts: Kuyl’s Fundatie nu.

 

Monique van der Gaag