Het is weer Eurekaweek! Na twee seizoenen met hindernissen en stagnatie vanwege corona, kan er nu weer feestgevierd worden! En ik vind een uitgelezen startmoment in het kleine boekje waarvan ik hieronder een plaatje heb gekopieerd.

Ik herinner me niet precies meer hoe het boekje in mijn handen is gekomen. Het ging ongeveer zó:

Een week of wat geleden was ik weer eens voor iets in Woudestein. Daar kwam ik voor het eerst in wat nu al enige tijd door de wereld gaat onder de naam ESPhil (= Erasmus School of Philosophy). Die School is gevestigd op de eerste etage van het Baylegebouw. Dat gebouw is genoemd naar Pierre Bayle (1647, Carla-Bayle, een miniem dorpje in het uiterste Zuiden van Frankrijk – 1706, Rotterdam; hij was al tijdens zijn leven bekend geworden als ‘le philosophe de Rotterdam‘).

Ik voelde me meteen thuis op die etage, en dat werd nog veel sterker toen ik daar een hele stapel exemplaren zag liggen van het boekje waar dit stukje over gaat.

Kennelijk straalde iets van mijn gevoelens van mij af, want een van de medewerkers vertelde me spontaan dat die boekjes in de Eurekaweek aan de eerstejaars zouden worden uitgedeeld (ik ben vergeten haar naam te vragen). Ze gaf me er zelfs vooraf alvast een kado!

In de volgende dagen werd dat boekje het meest bijzondere exemplaar in wat ik ben gaan aanduiden als ‘de wereld van het kleine boekje’ (≈  boekje in formaat A 5, maximaal 56 bladzijden, dan kunnen die bladzijden met een nietje tot een boekje gemaakt worden).

‘Wat is filosofie?’ van van de redacteuren Jeltje van der Haer en Joost De Raeymaecker ligt nu in mijn kamer binnen handbereik bovenop de stapel ‘Urgent!’ Telkens pak ik het even, lees ik er even in, en leg ik het, met sterk wisselende gevoelens, terug op de stapel. En meestal zeg ik er voor mezelf iets bij. Bijvoorbeeld:

(1) ‘Filosofie is woorden geven aan de werkelijkheid’. Dat heb ik geleerd van Jan Sperna Weiland (1925-2011); hij was in 1973 de founding father van de filosofie in de Rotterdamse universiteit. OF

(2) ‘Filosofie is toch gewoon zeggen wat je denkt?!’; dat was vroeger (tweede helft vorige eeuw) het meest gehoorde eerste antwoord van de eerstejaars studenten geneeskunde aan wie ik toen filosofie mocht onderwijzen. Ja, zo kùn je het zien maar het is erg kort door de bocht en vooral hoogst onvolledig. ‘Luisteren naar wat anderen zeggen dat zíj denken’ hoort er evenzeer bij. OF, vervolg op nummer (2):

(3) ‘Hij nam het woord en gaf het door’. Met die woorden wordt in het Rotterdams Jaarboekje 2020 een andere belangrijke Rotterdamse filosoof, Wim Couwenberg ( 1926-2019) gekarakteriseerd. Zijn geest leeft voort in het digitale tijdschrift Civis Mundi. OF eigenlijk het eenvoudigste en meest directe dat ik tegen mezelf zeg:

(4)  Dit leuke boekje is een uniek juweeltje – een minimalistisch prototype van wat filosofie is, net zoals – ik noem zomaar een voorbeeld –  een molecuul NaCl (natriumchloride) de kleinste eenheid keukenzout is. Wie het boekje openslaat en gaat lezen, komt zodoende vanzelf innerlijk in gesprek met diegene van de schrijvers (het zijn er ruim een dozijn!) waar hij (m/v) toevallig bij terechtgekomen is (de whodunnit wordt pas op blz. 50 onthuld). In alle gevallen begint hij (v/m) automatisch iets te begrijpen van wat filosofie is.

Lees verder in de digitale versie van De Ster – daar staat nog veel meer!

Hugo Verbrugh


Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)

Dit veld is vereist.
Lees hier de privacyverklaring Hiermee geeft u toestemming om wekelijks een nieuwsbrief te ontvangen.