Vanavond, woensdag 2 september heeft de Humanistische Omroep op NPO 2, 20.25-21.15 uur, onder de titel ‘Iedereen dement‘ een programma dat ik hierbij aanbeveel.
Ik kopieer uit VPRO-Gids:
‘In Thuis op Zuid onderzoeken Adelheid Roosen en Hugo Borst hoe de zorg voor thuiswonende, demente ouderen menselijker kan. De 74-jarige Jan uit de Rotterdamse Afrikaanderbuurt houdt nogal van spullen. Zijn hele huis staat er vol mee: van een buffelschedel uit de tijd dat hij tussen de indianen leefde tot een kapotte deurklink, en van het kinderjasje dat hij onlangs nog op straat vond tot de pannen met het inmiddels bedorven eten van vorige week. Het is alsof hij via de spullen de herinneringen, die hem de laatste tijd steeds meer door de vingers glippen, probeert vast te houden. Tevergeefs: hij woont in een huis dat gesloopt gaat worden, in de aan hem toegewezen flat past nog geen derde van zijn inboedel. En dan is Jan ook nog gediagnosticeerd met alzheimer: hij zal steeds meer de grip op zijn vertrouwde wereld verliezen.
De vierdelige reeks Thuis op Zuid (Maaike De Gruyter, 2020) toont impliciet aan dat de “stille ramp”, waar media de laatste tijd vaak aan refereren, zich niet alleen in verpleeghuizen afspeelt. Na de lessen die theatermaker Adelheid Roosen en schrijver en voetbalcriticus Hugo Borst leerden in de serie In De Leeuwenhoek (over het gelijknamige Rotterdamse verpleeghuis dat in 2016 nog op een zwarte lijst van de Inspectie Gezondheidszorg stond), onderzoeken zij nu hoe het mensen met dementie vergaat nu zij vaker en langer thuis moeten, maar soms ook wíllen wonen. Het decor van deze zoektocht vormt de Rotterdamse volksbuurt van Jan, waar relatief veel ouderen wonen.
Fotograaf: (c) Friso Keuris
“Kan je niks leukers bedenken?”, vraagt Borst hardop aan zichzelf aan het begin van deze nieuwe reeks over de hersenziekte. Natuurlijk kan hij dat wel. Toch is de urgentie van het onderwerp te groot. Sinds Borsts moeder alzheimer kreeg, is hij in de ban van de ziekte. Bovendien zal uiteindelijk één op de vijf mensen dement worden. Het kan hem dus óók overkomen.
Thuis op Zuid, mede mogelijk gemaakt door Alzheimer Nederland, is zeker geen droeve, clichématige parade van wegkwijnende mensen. De vraag hoe de zorg voor deze groep mensen te verbeteren staat centraal. En daarbij volgen we verschillende betrokkenen: de mensen met de ziekte – de kunsthistoricus met zelfspot, de charmante reclameman, de mantelzorger die plots zélf hulp moet vragen, de vrijgevochten lampenverkoopster –, maar ook de hulpverleners, mantelzorgers en een hoogleraar. Steeds kantelt het perspectief, zodat recht wordt gedaan aan de (ethische) complexiteit en vele verschijningsvormen van dementie.
Pas tegen het einde van het filmen van Thuis op Zuid overviel het coronavirus de wereld. Zo zien we in de derde aflevering nog hoe Roosen een “lichtfeest” organiseert voor de lampenverkoopster. Er wordt geknuffeld, geproost en gedanst. Want, zo beklemtoont Roosen: het is alleen het hoofd dat hapert. Een hart wordt nooit dement.’
Die laatste vijf woorden klinken als een natuurwet. Dat is terecht. Ik illustreer het aan een miniem stukje geschiedenis van de alternatieve geneeskunde.
In 1924 woonde in Keulen een jonge arts, Rudolf Hauschka. Daar raakte hij bekend met de antroposofie. Zo kwam hij te weten dat Rudolf Steiner in juli naar Arnhem zou komen voor cursussen en conferenties. Die wilde hij, nu die zo dicht in de buurt kwam, wel eens live ontmoeten. Omdat het Rijnland destijds als nawerking van de Eerste Wereldoorlog door de Fransen bezet was, waren treinreizen daar toen lastig. Alleen als passagier op een vrachtboot kon Hauschka naar Arnhem komen. Vele uren bracht hij in alle rust door op de Rijn, op het dek van de boot kijkend, nadenkend over wat hij daar allemaal in die waterbewegingen zag en in zijn gemoed meemaakte. In het conferentieoord in Arnhem kwam hij Steiner enkele malen in de wandelgangen tegen, en in een van die informele ontmoetingen waagde hij het hem de vraag te stellen die hem al vele jaren bezig hield: ‘Wat is eigenlijk de essentie van het leven?’ ‘Studieren Sie den Rhythmus’, antwoordde Steiner. ‘Rhythmus trägt Leben‘: ‘Onderzoek het ritme. Ritme draagt het leven’.
En zo is. Optimaal ritmisch leven, met het hart als gangmaker, is de beste preventie tegen dementie.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar