Hoe een van Rotterdams oudste erfgoedstukken in de vergetelheid raakte
Aan de Maasboulevard, tamelijk verscholen, ligt een drietal zandstenen leeuwen. Dit zijn niet zomaar leeuwen; ooit waren ze de trotse wachters van de Hofpoort, een stadspoort van Rotterdam. Inmiddels zijn ze verbannen naar een stukje trottoir waar het bezaaid ligt met zonnebloempitschillen en hondendrollen.
Dr. Jack C.J. Wereldsma, gepensioneerd chirurg en amateur-historicus, pleitte jarenlang voor een verhuizing van de leeuwen. “De Hofpoortleeuwen horen terug te keren naar het Hofplein, waar ooit de Hofpoort stond. Ze zouden daar heel goed tot hun recht komen.” In 2021 verwierp de gemeenteraad dit voorstel en gaf aan ‘een alternatieve bestemming te onderzoeken.’ Bijna vier jaar later is daar echter niets van terechtgekomen.
Van poort naar periferie
Na het Erasmusbeeld bij de Laurenskerk zijn de leeuwen de oudste sculpturen van Rotterdam. Oorspronkelijk sierden ze de Hofpoort, gebouwd in 1778. Ruim vijftig jaar later werd de poort gesloopt om ruimte te maken voor toenemend verkeer. De leeuwen belandden in een gemeentelijk depot. In 1860 kregen ze een nieuwe bestemming. Ze werden geplaatst op de Koningsbrug, in de volksmond ‘de Vierleeuwenbrug’. Deze brug lag ter hoogte van de Oude Haven, op de plek waar nu de antieke scheepshelling ligt. Hier waren de vier leeuwen onder meer getuige van de Tweede Wereldoorlog en overleefden ze het bombardement van 1940.
De aanleg van de Maasboulevard in 1960, met de sloop van de Koningsbrug als gevolg, dwong de leeuwen opnieuw tot een verhuizing. Drie van de vier leeuwen werden ‘tijdelijk’ geplaatst langs de Maasboulevard en liggen daar na meer dan zestig jaar nog. De vierde leeuw werd in langdurig bruikleen gegeven aan het regiment verbindingstroepen in Ede, als eerbetoon voor het hardnekkige verzet dat het regiment leverde rond de Koningsbrug tegen de Duitsers. De leeuw lag jarenlang bij de kazerne in Ede, maakte een tussenstop in Amersfoort en bevindt zich tegenwoordig in Stroe.
In tegenstelling tot de leeuw in Stroe, die een egaal diepgrijze kleur heeft, ogen de beelden aan de Maasboulevard gehavend. De drie leeuwen hebben gaten en vlekkerige kleurverschillen. De gemeente benadrukt echter dat de beelden ‘goed onderhouden worden’. Restaurateur Anne Rupert bevestigt dit: “Het materiaal, zandsteen, is gevoelig voor vervuiling en regenwater. Het kleurverschil en de gaten zijn nou eenmaal de gevolgen van verweerd zandsteen.” De leeuw in Stroe is behandeld met een beschermende verflaag. “Dat zorgt voor een egaal uiterlijk, maar tast het originele karakter van het zandsteen aan,” aldus Rupert. De leeuwen aan de Maasboulevard zijn niet overgeschilderd. “Ze zien er daardoor onrustig en gevlekt uit.”
Een plan zonder toekomst
Dr. Jack C.J. Wereldsma maakte zich lange tijd sterk voor een terugkeer van de leeuwen naar het Hofplein, dat binnenkort een herontwerp krijgt. Hij stelt dat de beelden ‘perfect passen in de parkachtige inrichting’ die de gemeente beoogt. Zijn voorstel verdween echter in de shredder. Volgens de gemeenteraad zou het Hofplein niet de ‘juiste historische context bieden’ aan de leeuwen. De aanwezigheid van andere sculpturen, zoals de dierfiguren van Cor van Kralingen, zou conflicteren met de plaatsing van de leeuwen. In 2021 droeg de gemeenteraad het Oostplein aan als alternatief, tot ergernis van Wereldsma: “Het Oostplein is niet geschikt, omdat het door de verkeersdrukte en weinig voetgangers te onoverzichtelijk is om een viertal leeuwen op sokkels te herbergen.” Tot op heden is het plan van de gemeenteraad niet verwezenlijkt.
Noch op het Hofplein, noch op het Oostplein hebben de leeuwen hun plek gevonden. Volgens Wereldsma is er ook geen andere optie. “De Hofpoortleeuwen horen op het Hofplein, nergens anders.” Het lot van de leeuwen lijkt dus bezegeld: nog jarenlang ‘tijdelijk’ vertoeven op de Maasboulevard.
Valentijn Schoots
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar