Zichtbare Schakels, spil in de wijk

Ooit een bekend begrip, maar ‘de wijkverpleegkundige’ is de laatste jaren steeds meer naar de achtergrond geraakt. Hun takenpakket werd jaren geleden ingekrompen tot enkel AWBZ gerelateerde zorg. Maar zo’n drie jaar geleden werd het roer in een aantal kwetsbare Rotterdamse wijken omgegooid. De zogenaamde Zichtbare Schakels werden geïntroduceerd en brachten de wijkverpleegkundige, de ‘wijkzuster’, weer terug waar zij ooit zo vanzelfsprekend was, namelijk middenin de wijk als verbindende schakel.

door Joëlle Stapelkamp

Het project Zichtbare Schakels is opgezet in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport en vormt een onderdeel van een landelijk programma van ZonMw (organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie). Het is een samenwerking tussen verschillende partijen, zoals huisartsen, de GGD, thuiszorgorganisaties en de gemeente Rotterdam. De wi jkverpleegkundigen worden vanuit diverse thuiszorgorganisaties voor een aantal uren per week gedetacheerd bij Zichtbare Schakels Rotterdam.

Brievenbus
Het project Zichtbare Schakels springt in het gat dat is ontstaan door de toegenomen concurrentie in de zorg en de daarmee samenhangende versnippering van het zorglandschap. “Mensen hebben behoefte aan duidelijkheid. Het eerste aanspreekpunt zijn, de spil in het web, dat is waar het bij de Zichtbare Schakels om draait”, vertellen Tiny en Didi. Zij zijn twee van de circa vijftig Zichtbare Schakels die in de wijken actief zijn. “Het is belangrijk om een vertrouwd gezicht te zijn in de wijk en een laagdrempelig aanspreekpunt te hebben, waar iedereen met allerlei – voornamelijk zorgverwante – vragen bij terecht kan.” Het is niet per se zo dat er mensen alleen naar hen toe komen. Tiny en Didi gaan ook actief de wijk in. “Vaak worden we getipt door buren of zien we een brievenbus die uitpuilt. Dan gaan we een kijkje nemen en bellen we gewoon bij de mensen aan.”

Meerwaarde
Volgens de twee enthousiaste dames is deze aanpak heel effectief omdat, als je bij de mensen thuiskomt, je met eigen ogen kunt zien wat er werkelijk speelt. Je stapt hun privéleven in en ze kunnen zich nergens achter verschuilen. Het werk van een Zichtbare Schakel vergt veel inlevingsvermogen en is eigenlijk een constant proces van inschattingen maken wat je zelf kunt doen en welke taken je door moet sluizen naar andere samenwerkende instanties. En dat alles om te voorkomen dat problemen escaleren. “Wij proberen problemen voordat ze in de openbaarheid komen al te tackelen, zodat een eventueel langdurige nasleep van die problemen wordt voorkomen.” Didi vertelt dat je als Zichtbare Schakel bovendien een meerwaarde hebt ten opzichte van andere hulpverleners, omdat zij werkt zonder indicatiestelling. “Wij hebben meer eigen inbreng en zijn niet gebonden aan bepaalde tijden en taken.”

Tiny, rechts, en Didi op de Goudse Rijweg in Crooswijk

Tiny, rechts, en Didi op de Goudse Rijweg in Crooswijk

Overbodig
De gemeente Rotterdam ziet dat het project succesvol is en heeft daarom tot en met eind 2014 de subsidie gegarandeerd. Wat er daarna gebeurt? Tiny en Didi hopen dat het project Zichtbare Schakels op den duur – en natuurlijk niet vanwege het dichtdraaien van de subsidiekraan – zal stoppen. “Dat klinkt misschien raar, maar als het project Zichtbare Schakels stopt, betekent het, als het goed is, dat wij overbodig zijn geworden en dat het door ons opgebouwde netwerk zelfstandig functioneert. De taken zullen dan onderdeel zijn geworden van het takenpakket van de wijkverpleging. Dat is waar we naartoe werken. Dat is ons doel.”

Contact
Contact: Didi van Kooten, 0610-066655 of mail: d.vankooten@zsrotterdam.nl – werkzaam op dinsdag en donderdag en Tiny Teensma 0630- 621928 of per mail: t.teensma@zsrotterdam.nl – werkzaam op woensdag en vrijdag. Didi en Tiny zijn actief in de buurten Oud Crooswijk, Nieuw Crooswijk en Rubroek. Op www.zichtbareschakelsrotterdam.nl vindt u meer informatie.