‘Hoe kan er in één week zo veel bewegen? De afgrond van de toekomst is duizelingwekkend, zeker als het zogenaamd “ondenkbare” keer op keer gebeurt’, en dan: “Betekent het woord ondenkbaar eigenlijk überhaupt nog iets?”’ Dat schreef Floor Rusman, NRC-redacteur, in haar column, zaterdag 5 maart 2022 onder de titel ‘Gevangen in het heden’.
Twee weken later borduurde zij erop voort. Zij citeerde uit een artikel van de Britse wetenschapsjournalist Philip Ball in het online tijdschrift Aeon. ‘Voorstellingsvermogen is niet zomaar een cognitieve vaardigheid’, schreef Ball. ‘Het staat centraal in het menselijke denkproces’. Ons unique selling point had volgens Ball dus beter homo imaginatus kunnen heten, stelt Floor Rusman. nrc.nl/nieuws/2022/03/19/onze-interne-bioscoop. Via via ging het, allicht, over de oorlog in Oekraïne, en het betoog in de beide columns is een boeiende mix van een sophisticated (= kritisch intelligente) redenatie en een heel eenvoudige conclusie: ‘Complottheorieën en angstgedachten hebben met elkaar gemeen dat ze zich, in een poging controle te krijgen over de chaos, fixeren op één (onwaarschijnlijk) scenario. Eenmaal ‘gesetteld’ in die gedachtegang is het moeilijk om open te staan voor alternatieven, hoe voor de hand liggend die ook zijn.
De combinatie van onvoorstelbaarheid, ondenkbaarheid, onbetwijfelbaarheid en nog meer niet met elkaar te combineren mentale functies in combinatie (!) met het dagelijks nieuws en met de zekerheid dat zowel in de woordentaal als in de beeldentaal waarheid, verzinsel, fantasie, leugen en nog andere elementen in de communicatie door elkaar gebruikt worden, … – en nou weet ik even niet verder.
Op de achtergrond van mijn verwarring en onzekerheid werkt het onlangs verschenen boek van Erik Somers (64) en René Kok (63), begonnen als student geschiedenis bij het Niod (toen nog Riod), (Hollands Diep; € 49,99); het plaatje bij mijn stukje alleen al spreekt boekdelen. Het boek is een magistraal werk van 400 bladzijden A 4 + met op elke bladzijde minstens één, op sommige bijna een dozijn foto’s, deels in kleur, die een uniek overtuigend verhaal vertellen hoe het kon dat Hitler kon doen wat hij gedaan heeft. www.nporadio1.nl/-adolf-hitler-de-beeldbiografie
In verband met wat Poetin in Oekraïne doet, worden vaak vergelijkingen met Stalin en Hitler genoemd, en wordt de vraag opgeroepen met wie Poetin meer gemeen heeft. Het boek geeft essentieel materiaal om zinvol over die vraag na te denken.
Hugo Verbrugh
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar