‘Een pijnlijk gloeiend gevoel gevend’ definieert Van Dale het begrip dat als kopje boven mijn stukje staat. Het woord kwam de afgelopen week vele malen in de media voor. Ik start met een stuk tekst waarin letterlijke citaten afwisselen met eigen oordelen. Het begrip waar mijn stukje echt over gaat, is nergens genoemd. Dat is ‘geboorterecht’.
De in Nederland geboren jongen Mikael en zijn moeder hoeven geen verblijfsvergunning te krijgen. Dat staat in een uitspraak van de Raad van State. Het is nog niet duidelijk wanneer de 11-jarige Mikael en zijn moeder “terug” (tussen aanhalingstekens, want hij is daar nooit geweest) moeten naar Armenië. In 2010 kwam de moeder van Mikael naar Nederland. Toen ze een asielaanvraag indiende, werd die afgewezen. Ze bleef daarna wel in Nederland. Mikael is in 2012 in Amsterdam geboren, heeft zijn hele leven in Nederland gewoond en is nog nooit in Armenië geweest. Om in Nederland te kunnen blijven, diende hij (bedoeld is uiteraard: diende iemand anders namens en ten behoeve ven hem) een aanvraag in voor een verblijfsvergunning … . De hoogste bestuursrechter oordeelt nu dat de twee te lang uit beeld zijn geweest van betrokken instanties. Daarom hoeft de minister van Asiel en Migratie geen verblijfsvergunning te verlenen. … Kinderen die al jaren in Nederland wonen, kunnen onder strikte voorwaarden een verblijfsvergunning krijgen (maar dat is niet aan de orde voor wat ik hier wil betogen. Mijn punt is dat hij hier geboren is en daardoor recht heeft op een Nederlands paspoort). … In 2021 oordeelde de rechtbank dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) de aanvraag van de 11-jarige jongen niet had mogen afwijzen. Daar is de Raad van State het dus niet mee eens. Ook mogen kinderen niet langer dan drie maanden uit het oog zijn geweest van de IND. In 2015 verlieten Mikael en zijn moeder de opvanglocatie van het COA, zonder te laten weten waar ze heen gingen.
“Door hun eigen toedoen is een situatie ontstaan waar de Afsluitingsregeling niet bedoeld voor is”, zegt de hoogste bestuursrechter nu. “De minister hoeft daardoor niet de verantwoordelijkheid voor de lange duur van het verblijf van Mikael en zijn moeder in Nederland te nemen.”. De jongen moet daarom naar Armenië vertrekken. De Raad van State begrijpt dat het lastig zal zijn om naar een land te gaan waar Mikael nog nooit is geweest en erkent dat de zaak lang heeft geduurd. Ondanks de duur van de zaak, kan de bestuursrechter Mikael geen gelijk geven. “De wens om in Nederland te blijven en de stress en onzekerheid die daarmee gepaard gaan, zetten de toepassing van de Afsluitingsregeling nu eenmaal niet snel opzij.”
Dat zal allemaal best wel waar zijn, maar daar gaat het hier niet om. De hele zaak is schrijnend omdat alle betrokkenen kennelijk niet op de hoogte zijn van het klassieke werk over dit onderwerp: Das Mutterrecht, van de Zwitserse historicus, antropoloog en antiquair Johann Jakob Bachofen (1861). Hij verdeelt de menselijke sociale geschiedenis in drie hoofdperiodes: (1) Het hetarisme. Een nomadische fase van promiscue omgang waarin mannen een vrij dominante rol speelden. (2} Het moederrecht. De fase waarin landbouw voorop stond. Er heerste moederrecht waarin op basis van matrilineaire afstammingsprincipes moeders, vrouwen steeds meer macht kregen. (3) De fase van het patriarchaat waarin mannen de macht geleidelijk aan weer overnamen en het begin van de moderne samenleving. De fase van het moederrecht is uniek belangrijk omdat daar feitelijk biologisch natuurwetenschappelijk vaststaande werkelijkheid intiem verweven is met het wisselvallige sociale en politieke gebeuren. In fase (3) kan een heel volk overtuigd worden dat ‘Recht = wat nuttig is voor de staat’, wat tussen 1933 en 1945 in Duitsland werkelijkheid was.
De enige tekst die ik hierover in een Nederlandse krant heb gelezen was deze Ingezonden Brief in de NRC van 24 augustus: Nederland zou er goed aan doen om de Nederlandse nationaliteit te geven aan eenieder die op Nederlandse grond geboren wordt. Hetzelfde systeem als in de Verenigde Staten. Weliswaar kun je dan een leven lang de belastingdienst achter je aan krijgen, maar je kunt niet het land uitgezet worden. Misschien kan dat met terugwerkende kracht. Het zou veel oplossen, ook het geval van Mikael. Harry Otten Bennekom
Zie: raadvanstate.nl/actueel/nieuws/juli/mikael-en-moeder-blijven-niet
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar