Zaterdag 10 september, op Open Monumentendag, werd de vernieuwde en uitgebreide molen De Ster aan de Kralingse Plas heropend. Dat gebeurde door iemand uit de familie die tot 1916 De Ster en de kleinere molen De Lelie bedrijfsmatig exploiteerde.
Onderdeel van het vernieuwde complex is een bezoekerscentrum en bovendien zijn de publieksruimten heringericht. Zo is de winkel waar specerijen die in de Kralingse molens worden gemalen, uitgebreid met nieuwe producten zoals die van bakker Jordy’s. Ook is de museale ruimte heringericht, en in de expositieruimte bovenin De Ster wordt momenteel de eerste wisseltentoonstelling ingericht. Het bezoekerscentrum kan gehuurd worden voor kleinschalige bijeenkomsten.
De molens zijn tegenwoordig van Stadsherstel Historisch Rotterdam en worden onderhouden en in bedrijf gehouden door enige tientallen vrijwilligers van de Stichting Molens aan de Kralingse Plas. Die startte ruim drie jaar geleden met de werving van fondsen om het bezoekerscentrum te kunnen bouwen. Dat kostte zo’n 310.000 euro. Met behulp van diverse fondsen, de provincie en giften van bezoekers en donateurs is het geld bijeen gebracht. In 2021 startte de bouw en werd het bijgebouw direct naast De Ster opnieuw gefundeerd.
Daarnaast is de afgelopen maanden een gedeelte van het rietdek van De Ster en de zogenoemde balie, de omloop, gerestaureerd. Nu is de herinrichting klaar, zijn de vrijwilligers in staat het bezoekerscentrum te runnen, en konden de ruimten (her)opend worden.
De voorzitter van de stichting, Abel Scholtens, en de directeur van Stadsherstel, Niels van der Vlist, zijn heel tevreden met de heropening. “Een heel groot bedrag, waar alle donateurs en fondsen enthousiast aan meededen. Een warm hart voor de molens aan de plas, dat blijkt”, aldus Scholtens. Van der Vlist: “Wij zijn blij dat de enige nog werkende snuif- en specerijmolens in Nederland nu nog beter bezocht kunnen worden, ook door schoolklassen.”
De Ster, de grootste van de twee molens, is elke woensdag, donderdag en zaterdag toegankelijk voor het publiek. Op aanvraag zijn rondleidingen te boeken voor groepen en scholen. Ook in de kleinere molen de Lelie worden specerijen gemalen. Snuiftabak wordt alleen bij wijze van demonstratie nog gemaakt, maar het ambacht wordt daarmee in leven gehouden.
(bewerkte ingezonden mededeling Molens a/d Kralingse Plas, molenaar Jan Bakker)
Tijdcapsule
Miek Reitsma-Hioolen, nazaat van Isaac Hioolen jr. die in 1803 molen De Lelie kocht en in 1829 molen De Ster liet bouwen, vertelde zaterdag 10 september het verhaal van de Hioolen familie die tot in 1916 de molens aan de Kralingse Plas liet draaien. In dat jaar werden de molens onteigend door de gemeente Rotterdam, wegens de aanleg van het Kralingse Bos. Daarna onthulde Miek Reitsma samen met directeur van Stadsherstel, Niels van der Vlist de plaquette met de logo’s van de fondsen die de verbouwing en restauratie financieel mogelijk maakten. Vervolgens poseerden genoemden samen met voorzitter van de stichting Molens a/d Kralingse Plas Abel Scholtens (rechts). Molenaar van De Ster Jan Bakker kreeg van haar een houten kistje, een ‘tijdcapsule’. Leest u in het relaas van Miek hierna wat daarin zat. De man in het lichtblauwe colbert is de echtgenoot van Miek, Jan Reitsma.
Miek Reitsma-Hioolen:
Om te beginnen, ben ik als zijnde een “echte Hioolen” enorm vereerd dat mij gevraagd is om vandaag de openinghandeling te verrichten. Heel veel dank daarvoor aan de bestuursleden van de Stichting Molens aan de Kralingse Plas die dat zo bedacht hebben! Het blijft heel bijzonder, maar toch ook enigszins vertrouwd, om straks in de molen rond te lopen en daarbij dan te bedenken dat mijn voorvaderen daar ook rondgelopen hebben. 5 Generaties voetstappen liggen daar, 5 generaties handen hebben de leuningen vast gehouden die ik straks ook weer vasthoud …..
Even een kort stukje geschiedenis die begint als in1803 Isaac Hioolen jr. de Lelie koopt en in 1829 de Ster laat bouwen. Hij trouwt met Jansje Glas en krijgt 2 zoons die van belang zullen zijn voor het behoud van de molens, dat zijn Alexander en Willem, de “Gebroeders Hioolen”.
De “Alexander tak” raakt na verloop van tijd uitgestorven daar er geen mannelijke Hioolens meer voortgebracht worden, maar Willem krijgt 8 kinderen waarvan er 2 de molens én de stamboom kunnen voortzetten. Dat zijn Isaac Alexander, mijn overgrootvader, en Leendert Johannes. Maar Leendert Johannes wordt militair, over hem kan zijn achterkleinzoon Henk Hioolen, hier ook aanwezig, u alles vertellen. Mijn overgrootvader Isaac Alexander blijft met zijn gezin bij de molens wonen, in het huis dat nu restaurant is. Zijn zoon Willem woont daar ook, trouwt en krijgt 2 kinderen: een dochter Cor en mijn vader Isaac Alexander (Alex). Het restaurant is dus mijn vader’s geboortehuis! Op dat moment zijn mijn overgrootvader Isaac Alexander en zijn zoon Willem eigenaar van de molens. maar dat duurt niet lang meer, want dan volgt de onteigening in 1916 en verhuizen de Hioolens naar Wageningen. Mijn vader, die dus ook nog op de molens heeft rondgelopen, is dan 2 jaar oud.
Op de website snuifmolens.nl staat: In 1916 zijn de eigendommen van de familie Hioolen onteigend. Het bedrijf is vervolgens door de meesterknechts Noordergraaf en Krijgsman voor de specerijenmaalderij en Bukman voor de snuiftabak en later door Van Harrewijen voortgezet.
Hier wil ik even op ingaan: Ik heb namelijk in de nalatenschap van mijn moeder een aantal brieven gevonden die door Hendrik Bukman jaren later, nl. in de hongerwinter van 1944/1945 aan mijn grootvader in Wageningen zijn geschreven. Uit die brieven blijkt dat in die winter de molens uitermate belangrijk waren voor de voedselvoorziening van Kralingen. Er werden toen in plaats van specerijen – want die waren door de oorlog niet te verkrijgen voornamelijk tarwe en rogge gemalen om brood te bakken, en verder erwten, soms ook wat mais en boekweit en ook surrogaten! Bukman deed dus kennelijk in die moeilijke tijd niet in snuiftabak!
Omdat je bij een gelegenheid als deze natuurlijk niet met lege handen aan kan komen, wil ik graag dit pakje overhandigen aan Jan Bakker, als zijnde mijn vertegenwoordiger van de Stichting Molens aan de Kralingse Plas. Ik zal het vast verklappen: het zijn de originele brieven van Hendrik Bukman, geschreven aan mijn opa Willem in de hongerwinter van 44/45. Maar er is nóg iets. Om het verhaal compleet te maken: Overgrootvader Isaac Alexander, had behalve zijn zoon Willem, nog 3 dochters en een zoon Bauke. Bauke was niet heel slim, zoals we bij ons in Noord-Holland zeggen: hij miste een stoeltje in zijn bovenkamer. Het toeval wil dat ik afgelopen woensdag op een Friese stamboomsite las dat Bauke “doof-stom was en in een gesticht zat”! Maar, waar of niet waar …. Bauke kon wél prachtig houtsnijwerk maken! Hij heeft veel mooie dingen achtergelaten voor de familie. Al sinds ik me kan herinneren heb ik een houten kistje in mijn dressoir staan dat volgens de verhalen door Bauke met fraai houtsnijwerk versierd is. Dat kistje is echter gemerkt met de letters R en W, die dus niet van Bauke kunnen zijn, en ik dus ging twijfelen of het kistje wel echt door Bauke bewerkt is! Maar …. laat ik het er maar op houden dat het kistje door hem onbewerkt van een fabriek met de letters R en W gekocht is en inderdaad door hem bewerkt is! Graag wil ik dit kistje, tezamen met de originele brieven van Hendrik Bukman, aan jou overhandigen Jan, zodat ze op de plek, waar ze heel lang geleden ontstaan zijn, in het archief bewaard kunnen worden! Ik heb de brieven ook ontcijferd en zal ze je later per e-mail toesturen!
Tot slot nogmaals mijn hartelijke dank, ook namens mijn zus Let, broer Willem en achterneef Henk dat we dit historische moment hebben mogen meemaken! Dank u wel!
Specerijen
Molen De Ster maalt een grote variatie aan specerijen en specerijenmengsels, zoals kaneel, kerrie, kruidnagel, nootmuskaat, appeltaartmix, speculaaskruiden, vleeskruiden. Die zijn te koop in de vernieuwde winkel. Vrijwilliger en ‘Spiceboy’ Olaf van Rutten is daar te vinden, evenals zijn partner ‘Spicegirl’ Camilla. Ria Kemp is ook ‘Spicegirl’. Olaf: “We malen alles zelf.” Volgens hem is het procedé in molen De Ster superieur aan dat van de grote fabrikanten, omdat de fijngemalen en warm geworden specerijen gekoeld worden in een ijzeren bak, in plaats van met stikstof. Dat resulteert in verlies van smaak en geur, aldus Olaf.
Help mee!
Stichting Molens aan de Kralingse Plas is op zoek naar vrijwilligers die zich willen inspannen voor De Ster en De Lelie. Hulp is op allerlei manieren mogelijk, bijvoorbeeld met het ontvangen en rondleiden van bezoekers, het verpakken van specerijen en het promoten van de molens en de producten van de molens.
De Ster en De Lelie staan in een prachtige omgeving en zijn vol van historische technieken. De sfeer is prettig, met gratis koffie, thee en natuurlijk koek. Wil jij helpen of ken je iemand die dit leuk zou vinden? Neem contact op en loop eens een dagje mee om kennis te maken en te proberen of het je bevalt.
Steun ons!
U kunt Stichting Molens aan de Kralingse Plas steunen door donateur te worden of een gift overmaken op
NL95 RABO 0133 8182 84, t.n.v. Stichting Molens aan de Kralingse Plas.
Openingstijden
De Ster is open als de deuren open staan. De openingstijden zijn:
- Woensdag: 10.00 – 16.30
- Donderdag: 10.00 – 16.30
- Zaterdag: 10.00 – 16.30
Stichting Molens aan de Kralingse Plas
Plaszoom 322, 3062CL Rotterdam
Tel: 06 23894146
info@snuifmolens.nl
Zie ook: desteronline.nl/restauratie-molen-de-ster-vordert
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
zoek de buisjes specerijen kan ze nergens kopen kan ik ze bestellen?