“Veel mensen voelen chaos en onbehagen. Volgens mij heeft dat te maken met de overgang naar een nieuw tijdperk.”
Het citaat past naadloos op de stemming die nu door Nederland (en, voor zover ik dat een beetje kan volgen, door de rest van de wereld gaat, althans door alle landen waar corona heerst). Vandaag, 13 oktober, maakt het kabinet weer nieuwe maatregelen bekend – en de voortekenen zijn helemaal niet goed.
Maar het citaat is van twee jaar geleden. Ik citeer mijn overbuurman, ooit de jongste hoogleraar in Nederland en de eerste in Nederland die op klimaatverandering promoveerde. In september 2004 heeft hij het onderzoeksinstituut DRIFT opgericht: Dutch Research Institute For Transitions. Daarmee werd hij professor in transities & duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Het citaat staat op een of andere site d.d. 29 oktober 2018: maatschapwij.nu/videoportret/jan-rotmans
‘Aan het woord is Jan Rotmans’, gaat het verder. ‘Zijn mantra: ‘We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk. Een cruciaal kantelmoment in de geschiedenis van de mensheid. Dat geeft ons de vrijheid onze samenleving opnieuw uit te vinden en laadt tegelijk een loodzware verantwoordelijkheid op onze schouders. Hoe gaan we daarmee om? “Koppel een hoog doel aan iets heel praktisch. Anders is het niet te doen.”’
In mijn stukje van deze week voeg ik daar nog iets aan toe. Als ik er niet te oud voor was, zou ik het een ontwerp promotieonderzoek over ‘cognitieverandering’ noemen.
Ik ga terug naar 1962. Toen verscheen ‘Silent Spring‘ (Nederlandse titel: Dode Lente), het eerste boek over milieuproblematiek. Auteur was de Amerikaanse bioloog Rachel Carson. Zij behandelde de nadelige milieueffecten veroorzaakt door het willekeurige gebruik van pesticiden (in die tijd was DDT gevonden in lijken van pinguïns op de Zuidpool). Carson beschuldigde de chemische industrie van het verspreiden van desinformatie en ambtenaren van het klakkeloos accepteren van de marketingclaims van de industrie. Het boek bracht de milieuproblemen veroorzaakt door pesticiden onder de aandacht van het Amerikaanse publiek. Ondanks verzet vanuit de chemische industrie gaf Silent Spring de aanzet tot verandering in het beleid inzake pesticiden en wordt wel gezien als het begin van de milieubeweging.
Kort daarna gebeurde nog iet belangrijks. AI, Artificial Intelligence, kunstmatige intelligentie, werd uitgevonden of ontdekt (kies zelf maar welk van de twee woorden je meer toepasselijk vindt). Daarvoor was nodig dat er orde kwam in de theorieën over intelligentie, begrip, kennis, enzovoort. Wat er destijds aan theorie daarover was, was een zooitje. ‘Doordat we waarnemen vormen we een representatie van het waargenomen in onze hersenen; dat is kennis en die is objectief waar, juist, geldig; en dan heb je nog geloof en bijgeloof, en meningen, en … ‘ – en vul maar in – het was een warboel van vaag geklets.
Gerd Altmann – Pixabay
Sinds het einde van de vorige eeuw hebben we nu ‘cognitie’, en dat is het als een eenheid functionerende oneindig uitgebreide complex van alle (1) objectieve (min of meer ‘verwijzend naar de ware werkelijkheid zoals die is’), (2) subjectieve (met mijn individueel-persoonlijke bewustzijn verbonden) en (3) intersubjectieve (min of meer: wat wij als collectief weten en menen te weten, even los van de vraag wie en wat dit ‘collectief’ allemaal omvat) aspecten van het (op zich zelf ondefinieerbare) bewustzijn.
De samenhang van die als eenheid functionerende aspecten van het (op zich zelf ondefinieerbare) bewustzijn – dat is het nieuwe.
Iets dat er ook bij hoort, is wat in de kop boven dit stukje staat. Het gaat over wat dezer dagen in de kranten staat. Ik citeer: ‘Zou Trump weer kunnen winnen? Het lijkt onmogelijk. … Toch zou het mij niet verbazen als hij het trucje nog een keer uithaalt. … (Een) oudere zakenman die ik … spreek, is een goed voorbeeld van zo’n verborgen Trump-stemmer. … “Toegegeven, Trump is een vre-se-lij-ke man. Een blaaskaak, een aartsleugenaar, een aansteller, een phony. Maar dat wisten we allemaal allang. Ik heb jarenlang zaken met hem gedaan. Niemand vertrouwt hem. Hij liegt over alles. … Zijn bedrijf is allemaal nep. Eigenlijk heeft hij nooit iets anders verkocht dan uithangborden met zijn naam erop. Maar, luister, hij heeft wel de belastingen omlaag gebracht en het veel gemakkelijker gemaakt zaken te doen. Eindelijk al die milieuregels weg. En die stelende en spionerende Chinezen, die oneerlijke concurrentie moest een keer stoppen. Dat heeft hij Xi wel duidelijk gemaakt. En zie, de beurskoersen breken weer records, ondanks corona. … Kijk, als de Amerikaan in het stemhokje staat, dan zijn er maar drie dingen die tellen: nationale, financiële en persoonlijke veiligheid. De rest zijn luxeproblemen. Trump heeft de wereld laten zien dat Amerika weer tanden heeft, hij zal de economie voor alles laten gaan en hij steunt de politie. Wat wil je nog meer? Al die linkse hobby’s kunnen mij gestolen worden.”’ LEES ZELF: nrc.nl/nieuws/2020/09/14/we-willen-rauwkost-maar-nemen-bier-en-ijs
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar