‘In de Volkskrant van 16 juli vertelde priester Antoine Bodar over zijn matige levensstijl, als mogelijke verklaring voor zijn jeugdige verschijning.’ Dit bericht vond ik onlangs op internet. ‘Bodar (71) … voegt eraan toe: “Er sterven meer mensen door te veel dan door te weinig door de keel.” NRC Handelsblad deed de waarheids-check. Ik copieer verder: ‘De uitspraak blijkt een uitdrukking, die onder meer is terug te vinden in een spreekwoordenlijst op voedingonline.nl. Deze website geeft als bron voor zijn lijst meerdere naslagwerken, waaronder Van Dale spreekwoordenboek (2000). Als betekenis van deze uitdrukking wordt gegeven: “Onmatigheid in spijs en drank is schadelijk voor de gezondheid.” – En klopt het? Ja, er is in de medische wetenschap een overweldigende consensus dat te veel eten … schadelijk is voor de gezondheid. Overgewicht verhoogt de kans op onder veel meer hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en verschillende soorten kanker, aandoeningen die het leven (sterk) kunnen bekorten. Maar klopt het ook dat door overgewicht inmiddels meer mensen op de wereld sterven dan door ondervoeding? Dat ligt iets ingewikkelder. Het vooraanstaande medische tijdschrift The Lancet presenteerde in april van dit jaar een zeer omvangrijk onderzoek naar lichaamsgewicht. Het artikel was een analyse van bijna 1.700 studies over 19,2 miljoen mensen in bijna 200 landen. Een conclusie die veel aandacht kreeg, luidde: voor het eerst zijn er meer te dikke dan te dunne mensen op de wereld.’ … [Een gedetailleerde toelichting sla ik over]… De conclusie luidt: ‘… Overgewicht is inmiddels een grotere bedreiging voor de gezondheid van de wereldbevolking dan ondervoeding. In de meeste landen sterven meer mensen door overgewicht dan door ondervoeding, maar niet in alle. We beoordelen de uitspraak als grotendeels waar.’
In NRC Handelsblad van 25 augustus vond ik het volgende bericht: ‘Minder eten betekent minder DNA-schade. Van levenslang weinig eten worden dieren ouder. In Rotterdam is ontdekt hoe dat kan. … Muizen die door hun erfelijke aanleg snel verouderen, leven drie keer zo lang als ze 30 procent minder te eten krijgen. Dat grote effect beschrijven onderzoekers van het Erasmus MC en het RIVM, onder leiding van moleculair geneticus Jan Hoeijmakers in een [jl.] woensdag online gepubliceerd artikel in Nature. De vondst betekent … een versnelling van het onderzoek naar de invloed van voeding op veroudering, want de betrokken muizen leven kort en het effect op hun levensduur en gezondheid is groot. Hoeijmakers is er zelfs van overtuigd dat ook het onderzoek naar hersenziekten als alzheimer en parkinson er ingrijpend door zal veranderen. … De muizen in het Rotterdamse onderzoek konden, door een ontbrekend gen, DNA-schade in hun lichaamscellen niet goed herstellen. In al onze lichaamscellen gaan iedere seconde veel DNA-moleculen kapot. De schade ontstaat onder andere door invloed van zonlicht, radioactieve straling en stofwisselingsproducten. Gezonde organismen hebben een paar verschillende moleculaire mechanismen die de meeste DNA-schade herstellen. Die herstelmechanismen zijn al vroeg in de evolutie ontstaan en zijn kennelijk noodzakelijk om in leven te blijven: schimmels en mensen hebben vrijwel dezelfde genen voor DNA-herstel. Hoeijmakers, ontdekker van een aantal van die DNA-herstelgenen: “In cellen met veel beschadigd DNA kan kanker ontstaan, maar ze kunnen ook doodgaan, of in een soort ingeslapen toestand in de organen blijven zitten. Ze delen dan niet meer. Beide laatste effecten versnellen de veroudering.” De muizen in de experimenten hadden zo’n gebrekkig DNA-herstel dat ze maar 4 tot 6 maanden oud werden, in plaats van de 2,5 tot 3 jaar die een normale laboratoriummuis kan worden. … Dat leek veel op wat er gebeurt bij organismen, variërend van wormen tot apen, die op een streng dieet worden gezet. Hoeijmakers: “We besloten te kijken of we dat beschermende effect bij de muizen met de genafwijking nog konden versterken met dieetrestrictie. We twijfelden of het zou lukken want het zijn al fragiele muisjes. Tot onze stomme verbazing leefden ze veel langer en, nog belangrijker, ze waren veel gezonder dan de dieren die zoveel mochten eten als ze zelf wilden. De muizen die minder te eten kregen hebben veel minder DNA-beschadigingen. Dat is vooral duidelijk zichtbaar in het zenuwstelsel.” Tot zover geneticus Jan Hoeijmakers.
Het derde stukje tekst gaat over een ervaring van mijzelf. Zoals waarschijnlijk bijna alle lezers van De Ster kom ik af en toe in een supermarkt. Al lang geleden ontdekte ik dat ik dat bij voorkeur niet aan het eind van de middag doe. Dat is niet omdat het dan erg druk is met mensen die daar hun avondmaaltijd komen halen, maar omdat ik op dat uur van de dag honger begin te krijgen. Daardoor kom ik, aangemoedigd door de steeds verleidelijker wordende uitstalling van al dat lekkers in de winkel, in de verleiding meer te kopen dan nodig is. En al dat niet strikt nodige eten moet ergens blijven, dus … – zie de twee eerste stukjes.
Het overweginkje dat ik toevoeg, laat zich raden door de schijnbaar terloopse tussenzin in mijn derde stukje: ‘aangemoedigd door de steeds verleidelijker wordende uitstalling van al dat lekkers in de winkel’. De supermarkt doet iets dat verdient verboden te worden. Hij verleidt ons tot ziekmakend en tot-eerder-doodgaan-leidend gedrag. Mijn aanbeveling dat de supermarkt zich aantrekke wat ik hiermee wil zeggen, zal voorlopig wel een vrome wens blijven, maar je weet maar nooit, en ik kom er vast nog wel eens op terug.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
recent commentaar