Het hoge woord

‘Een rechtszaak over een omstreden geval van euthanasie, zeker 23 doden bij een schietpartij in een café in Mexico en zeven doden op Mallorca bij een botsing tussen een helikopter en een vliegtuigje. De dood was deze week weer eens niet uit het nieuws weg te slaan. Uitslover.’

Zo begon op de laatste dag van de afgelopen zomervakantieperiode de column in Trouw van Stijn Fens [Nederlands journalist, jongste zoon van literatuurcritcus en Volkskrant-recensent Kees Fens, aan de Universiteit van Amsterdam afgestudeerd in het vak Europese Studies, met als hoofdvak Italiaans. Fens trad in 1990 in dienst van de KRO, waar hij verslaggever werd bij Kruispunt].

‘Ik heb genoeg dood tot mij genomen de afgelopen tijd’, schrijft hij ook. ‘Maar het kost moeite me te beheersen. De dood is trending topic in mijn hoofd’. [‘Een “trending topic” is een bepaald onderwerp waarover op sociale media in korte tijd veelvuldig wordt gesproken’, haal ik van marketingtermen.nl/begrip/trending-topic; fascinerend hoe hier achteloos het werkwoord ‘spreken’ wordt gebruikt waar het ondubbelzinnig over schrijven en printen en publiceren gaat.]

Wat Fens hier schrijft, herken ik. Alleen kost het mij géén moeite om me te beheersen. Integendeel, ik ben er 24 uur per dag mee bezig, en dat bedoel ik letterlijk: elke ochtend begin ik voor mezelf te noteren welke nieuwe wijsheid de Tijdgeest mij de afgelopen uren ingefluisterd heeft.

Moeite, onuitsprekelijk veel en zware moeite, kost het me daarentegen om goede, althans behoorlijke woorden te vinden om uit te drukken wat dan allemaal in mij omgaat. Die moeite draait als een soort mallemolen om de mensen die uit zichzelf dood willen. Die zijn al lang voor mij ’trending topic’. Dat men uit zichzelf dood zou willen, vind ik absurd – net als Albert Camus [‘Er is maar één echt serieus probleem in de filosofie, suïcide’ is de startzin van zijn essay over het absurde ‘De mythe van Sisyphus’] Op desteronline.nl/voltooid-leven-de-nieuwe-standaard staan een paar aarzelende resultaten uit de laatste jaren van al die moeite.

Gisteren begon het nieuwe seizoen in de politiek. Ik MOET nu iets gaan doen. Aanmoediging vind ik op de website ‘Over palliatieve zorg’, een initiatief van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport: overpalliatievezorg.nl die op 20 juni 2019 in cyberspace is verschenen. En minister Hugo de Jonge bepleitte in een interview in Trouw van 29 augustus meer daadkrachtig optreden van de overheid [accentuering van mij]: ‘Mensen kunnen het ministerie of mij gewoon mailen en we helpen ze op weg. … . We kunnen een probleem oplossen en we kunnen leren van wat er fout gaat.’

Nu dit alles gedaan en gezegd is, moet ik iets gaan DOEN. Ik weet zelfs wàt ik allereerst moet doen: HET HOGE WOORD MOET ERUIT.

De mens is vrij; dat is voor mij de alpha en omega van het leven. Ik wil en mag anderen niet lastigvallen met zaken die ik belangrijk vind, waardoor ik misschien zelfs geobsedeerd ben, maar waarover die ander niet uit zichzelf met mij wil communiceren. Dat staat heel precies in ‘De filosofie van de vrijheid’ van Rudolf Steiner (zie desteronline.nl/de-vrijheid-zou-het-echt-waar-zijn). En het geldt inzake weinig onderwerpen zó sterk, als voor dood en het zelf te kiezen levenseinde, en voltooid leven en suïcide and all that.

Maar nood breekt wet, ik ga ‘gewoon’ de minister mailen, en ik vind daartoe moed in wat ik voortaan ga aanduiden als ‘de parabel van de glazen hamer’. In Trouw van 31 augustus stond een artikel met interview over Robert-Jan Smits, sinds 15 mei voorzitter van het college van bestuur van de Technische Universiteit Eindhoven. In dat artikel staat de volgende passage: ‘De TU is een no-nonsense universiteit, het draait hier om het opleiden van de beste ingenieurs en verder geen poeha. Er was niet eens een voorzittershamer om over te dragen. Omdat we toch een symbool wilden hebben, hebben we die laten maken. Maar, een hamer van glas. Omdat je daar voorzichtig mee moet omgaan …’

Een glazen hamer … – dat sprak me aan. Een wijs mens die dit las, gaf daarbij als commentaar: ‘Glas is transparant, geleidt, is hard en toch delicaat. Wie zo’n glazen hamer bruut hanteert, maakt hem en alles wat er in de nabije omgeving is, kapot. Wie hem op de juiste wijze gebruikt, zal respect krijgen en ondersteund worden.’

Hugo Verbrugh

Ook over de glazen hamer heb ik zelf al eerder geschreven: desteronline.nl/diederik-stapel-en-het-geheim-van-zijn-succes, alwaar ook plaatje. Bij mijn stukje van vandaag plaats ik een ander plaatje: mijn levensgezellin en ik hebben het beeld van de glazen hamer ooit gebruikt voor een boekje waarvan voor- en achteromslag hier gekopieerd zijn.