Van alle historische-gebouwen-met-een-mooi-verhaal-eromheen is de Toren van Pisa (gebouwd vanaf 1173) waarschijnlijk het bekendste. Rudolf Steiner gebruikt het bouwwerk in een wijs-klein-diepzinnige aanbeveling voor alledaagse ontmoetinkjes. ‘Als iemand bij je komt met het bericht ‘Moet je horen! De Toren van Pisa is vannacht weer recht komen te staan!’, dan is het nuttig om niet helemáál onmiddellijk innerlijk te reageren met ‘Die ander is gek’, maar om héél even te overwegen ‘Zou het?’, en pas dan meteen te concluderen ‘Nee, dat kàn niet waar zijn’ (ik ga voorbij aan de speculatieve hypothese dat een stel ambitieuze Delftse studenten een stunt hebben uitgehaald); u begrijpt wat ik bedoel.
Maar nu word ik serieus. Als ik goed begrip wat er thans besproken wordt in de Tweede Kamer, kan iemand ‘m/v’- (deze letters in dit verband verliezen nu ogenschijnlijk hun betekenis) voortaan zonder enige ‘last of ruggespraak’ met wie dan ook, zelf op basis van eigen inzicht en overtuiging in zijn paspoort laten zetten óf zij (en nu even oppassen, lezer; dit woordje ‘zij’ is hier niet bedoeld als enkelvoudig individueel vrouwelijk persoonlijk voornaamwoord, maar als genderneutraal meervoudig voornaamwoord) kunnen in hun (!) paspoort bovendien een X laten zetten.
(? Of misschien ook een ‘?’ of iets als ‘bij wassende maan M, bij afnemende maan V’ – waarom niet, eigenlijk? Ik ga voorbij aan de toekomstige mogelijkheid om ook te kunnen kiezen met welk geboortejaar je staatsrechtelijk geijkt wordt. Ik ben van 1937, maar 1973 zou me, gezien wat ik allemaal nog wil, veel beter uitkomen).
Tot slot even nog een kleine leeswaarschuwing. Een eeuw geleden was in Utrecht Abraham Hijmans van den Bergh (1869-1943) hoogleraar inwendige geneeskunde. Hij is onder andere beroemd geworden door de zin waarmee hij ieder nieuw academisch jaar zijn eerste college opende: ‘Mijne heren’, begon hij altijd, ‘van alles dat ik u ga vertellen, is de helft niet waar – en wist ik nou maar, wèlke helft’. In die woorden liggen veel waarheid en wijsheid. Hijmans sprak jaarlijks profetische woorden. In de geschiedenis van het universitaire onderwijs zijn ze iconisch geworden. Telkens verwees hij met zijn profetische voorbehoud naar een fundamenteel nieuwe ontwikkeling in de wetenschap die zich in zijn tijd, buiten de schijnwerpers van de publiciteit maar ongehoord nieuw en effectief, voordeed. Ze is intussen het leidmotief van de wetenschap geworden en staat bekend als het al genoemde ‘wetenschappelijk feit’. Van een aldus gekwalificeerd feit staat vast het het nooit ontkracht zal worden. De aarde is niet plat maar rond. Zij draait om de zon en niet andersom. Universitair onderwijs gaat over wetenschappelijke feiten en, vooral, over hoe die ontwikkeld worden. Alleen dáárdoor, doordat het ‘werk in uitvoering’ is, worden in dit onderwijs aan studenten zaken verteld die na korte of lange tijd niet waar zullen blijken te zijn. Iets van dezelfde strekking noteer ik hier. Gender is geen wetenschappelijk feit; de passage in Genesis ‘En de Here God bouwde de rib, die Hij uit de mens genomen had, tot een vrouw, en Hij bracht haar tot de mens’ is onzin. Maar dat ik in 1973 aan dit leven begonnen zou zijn, is, op een andere manier ook onzin. Geen mens wordt ooit ouder dan, pakweg, 130 jaar = oudste mens in de geschiedenis plus nog wat. Het jaar 2103 zal ik dus wetenschappelijk-feitelijk niet halen.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
Trackbacks/Pingbacks