Dit is de laatste Ster tijdens de bijna afgelopen wintertijd. Om 02.00 uur aanstaande zondag gaat de klok een uur vooruit. Maar niet heus. Zoals ik het hier opschrijf, is het domweg niet waar. Hoe het precies wel waar is, wat de waarheid en de hele waarheid en niets dan de waarheid inzake de tijd is, ligt voorbij de horizon die we met de woorden van onze taal kunnen omvatten.

Een acceptabele benadering zou kunnen zijn: aanstaande zondag, ergens in de ochtend, zullen de meeste burgers de klokken in hun huis een uur vooruit zetten (de volgende uren en dagen volgt gaandeweg letterlijk iedereen. Niemand blijft achter!). Het lijkt dan misschien, pak weg, negen uur, maar het is al tien uur. Zoals we tegenwoordig naast de thermometer- temperatuur ook de gevoelstemperatuur hebben, zo zullen we ons zondag meer of minder bewust realiseren dat er ook zoiets is als een gevoelstijd.

Maar hoe laat zal het dan echt zijn?

Maar eerst een andere vraag: hoe laat is het nu echt? Onmogelijke vraag! Oftewel een juweel van een vraag voor de filosoof. Ik weet nu al, terwijl ik dit stukje schrijf, ruim een week voordat het zo ver zal zijn, dat ik dan, zondag 31 maart (curieuzerwijs dit jaar tegelijk Paaszondag) een soort ‘gevoels-onmogelijke- vraag-vreugde’ zal beleven. Die vreugde zal lijken op wat ik bij mooie muziek beleef. ‘De zon klinkt zoals hij altijd al gedaan heeft …’, schrijft Goethe ergens in het begin van zijn toneelstuk Faust: ‘Die Sonne tönt nach alter Weise …’. De muziek die de zon en de andere hemellichamen voortbrengen kunnen we met onze fysieke oren niet horen. Het is de ‘harmonie der sferen’ zoals de klassieke filosoof Pythagoras ongeveer 25 euwen geleden leerde. Maar onhoorbaar klinkt die harmonie onafgebroken. Met onze ‘geestesoren’ horen we haar van binnen, in onze PBW (= Persoonlijke Binnen Wereld), en buiten in de natuur.

Alles is ritme; het plaatje bij dit stukje komt uit het boek Das Sensibele Chaos van Theodor Schwenk (Verlag Freies Geistesleben, Stuttgart, 1962). De schepping is een oneindige variatie in ritmische bewegingen van aarde, water, lucht en vuur; in vele tientallen foto’s en tekeningen heeft Schwenk dit verbeeld en uitgelegd. In de natuur en in je PBW kun je dat bij elke ademtocht fulltime beleven. Twee maal per jaar krijgt die beleving dankzij de uitvinders van de zomertijd even een bijzondere flavour.

Bewaar deze Ster een paar dagen en kijk weer even naar dit plaatje als je zondag de klok een uur vooruit zet.

Hugo Verbrugh


Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)

Dit veld is vereist.
Lees hier de privacyverklaring Hiermee geeft u toestemming om wekelijks een nieuwsbrief te ontvangen.