Op zondagmiddag 16 december 2018 om 16.30 uur overhandigt oud-notaris Jan T. Anema, voorzitter van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde  “De Nederlandsche Leeuw” het eerste exemplaar van het nieuwe boek De Pest in Rotterdam (en meer) van Michel Ball  bij Boekhandel Snoek, Meent 126, Rotterdam aan Stadsarchivaris Jantje Steenhuis.

De auteur, die sinds 1996 meehelpt met het maken van uittreksels uit het Rotterdams oud-notarieel archief, maakt een keuze uit de ruim 170.000 uittreksels op de website van Stadsarchief Rotterdam, met een boeiende bloemlezing als resultaat. Of hij nou schrijft over bijkomende aspecten van de verschrikkelijke pestepidemie die Rotterdam in de zeventiende eeuw teisterde, het maken van zeep of over de jacht van justitie op ontduikers van de impost (accijns, belasting), de schrijver wekt met zijn pen de teksten uit de protocollen van de notarissen als geen ander tot leven.

Aan zijn werk als redacteur-verslaggever bij een Rotterdams dagblad hield Michel Ball een fijne neus over voor nieuwsfeiten. Beleef de ruzie tussen twee Rotterdamse uitgevers over een grammatica, lees over de wijnhandel met Frankrijk, over de malversaties van kaasverkopers of over hoe een Antwerpse orgelbouwer de Laurenskerk van een schitterend nieuw instrument voorzag. Misschien zeilt U liever mee met admiraal Sier de Liefde of bent U getuige van de gebeurtenissen tijdens een rijtoertje van Rotterdamse kooplieden en hun dames naar Dordrecht. De Pest in Rotterdam (en meer) laat U het nieuws van 300 jaar geleden meebeleven.

De Pest van auteur Michel Ball
(en meer uit het Rotterdams Oud-Notarieel Archief)
ISBN 9789402174724

Boekhandel Snoek
Meent 126
3011 JS Rotterdam
010 – 413 96 66

www.facebook.com/boekhandel.snoek
info@boekhandelsnoek.nl
www.boekhandelsnoek.nl

De eerste akte die een Rotterdamse notaris in zijn register optekent dateert van 27 oktober 1585. Het is een arbeidsovereenkomst. Sindsdien hebben Rotterdamse notarissen vele honderdduizenden aktes opgemaakt. Die zijn voor een belangrijk deel terug te vinden in de notariële database op de website www.stadsarchief.rotterdam.nl. Uit die rijke bron putte Michel Ball gegevens voor zijn nieuwe boek De Pest in Rotterdam (en meer).

In een stad die groot werd dankzij de handel is het niet verwonderlijk dat de kooplui zich na het uitbreken van de pest vooral zorgen maakten dat hun handelswaar niet met pestbacteriën was geïnfecteerd. Bij de notaris stelden zij verklaringen op dat hun koopwaar 100 % pestvrij was. Dat zijn niet de enige akten waarin de verschrikkelijke ziekte opduikt. De auteur heeft het hele notarieel archief op zijn kop gezet om alle akten waar het woord “pest” in voorkomt uit te zeven op voor de lezer interessante informatie.

Wijn is een van de producten waar Rotterdamse kooplieden goud aan verdienden. Zij kochten de wijn in Nantes, Rouen en Bordeaux. Van daaruit werd zij verscheept naar de Maasstad. Onderweg waren er letterlijk kapers op de kust. Zij probeerden de schepen te enteren en op te brengen naar La Rochelle of Duinkerken, beruchte kapersnesten in die tijd. De Rotterdamse notarissen hadden hun handen vol aan het opstellen van verklaringen van kapiteins en schepelingen die in handen van zeeschuimers waren gevallen. Dat is niet het enige wat je in het Rotterdams archief over wijn kunt vinden. Bij het transport van vaten wijn in de haven en naar de wijnpakhuizen gebeurden nog wel eens ongelukken. Ten behoeve van de verzekering maakten de notarissen en soort schaderapporten op. En dan de ontduiking van de accijns. Honderden aktes doen daar uitgebreid verslag van.

Op kaas en zeep werd eveneens accijns geheven. De inspecteurs van de belastingen waren zeer bedreven in het vinden van ontduikers van de impost, zoals die accijns toen heette. Met regelmaat waren er opstootjes in de stad bij verkopers van kaas en zeep die weigerden de inspecteurs hun werk te laten doen.

De bereiding van zeep is een hoofdstuk apart. Natuurlijk deden de zeepzieders hun uiterste best om hun klanten een uitstekende kwaliteit zeep te leveren. De leveranciers van de bestanddelen waarvan zeep werd gemaakt namen het evenwel niet zo nauw met de zuiverheid van hun koopwaar en mengden zand en kalk door de potas, een belangrijk ingrediënt van zeep.

Midden in de nacht doet de schout en zijn helpers een inval bij de vrouw van een Rotterdamse uitgever. Hij wil de hele oplage van een nieuwe Franse grammatica die de uitgever heeft laten drukken, in beslag nemen. De vrouw, die alleen thuis is, stuurt meteen iemand om de notaris te halen. Die neemt het voor de vrouw op en de schout en zijn gevolg druipen onverrichterzake af. Niet veel later keren zij echter terug en nemen de grammatica’s mee naar de kelder van het stadhuis.

De schrijver van De Pest in Rotterdam (en meer)biedt de lezer behalve de verdere ontwikkelingen van die vroege ruzie in de Rotterdamse uitgeverswereld nog twee hoofdstukken: Over MuziekenOver Liefde. In dit laatste hoofdstuk bericht hij over de verwikkelingen tijdens een rijtoer van enkele Rotterdamse kooplieden en hun dames naar Dordrecht.

De Pest in Rotterdam (en meer)
Michel Ball – 96 bladzijden
Uitgeverij Brave New Books
ISBN: 9789402174724 
€ 20,=


Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)

Dit veld is vereist.
Lees hier de privacyverklaring Hiermee geeft u toestemming om wekelijks een nieuwsbrief te ontvangen.