Het boek maakt barre tijden door. Via drie thema’s is het verschijnsel ‘boek’ de afgelopen vakantietijd bij mij binnengekomen.

(1) Om te beginnen stond er van alles in de krant over het boek. Het lijkt haast alsof het zijn langste tijd gehad heeft – die indruk krijg je uit de berichten en commentaren. De vaste boekenprijs staat onder druk, boekhandels en uitgeverijen hebben het moeilijk, lezers zoeken andere manieren van lezen. Zo’n andere manier heeft zich nu onlangs aan mij geopenbaard.

(2) Ik had, nog niet in het bezit van een e-reader, per ongeluk een zogeheten e-book besteld en kreeg dus in plaats van een pakje met een boekje een e-mail-bericht met een persoonlijke code die uitlegde hoe ik de tekst kon downloaden. Dank zij een digitaal deskundige vriend lukte dat, en nu kan ik het ding op mijn computerscherm lezen. Mijn nieuw ebook is het vervolg op een van die aardige ‘kleine boekjes die maken dat je je afvraagt waarom je ooit van die niet-om-dóórte- komen’ dikke romans gelezen hebt’, zoals de flaptekst van de eerste aflevering specificeert. Die eerste aflevering is het sublieme verhaal over The Education of Hyman Kaplan. Het gaat over hoe anno 1937 een aantal immigranten, met name de genoemde Mr. Kaplan, in Amerika Engels leren. Dàt had ik al, en als een heel echt boekje, namelijk een typografische replica van de oorspronkelijke uitgave van bijna 80 jaar geleden.

Thema (1) en (2) geven reliëf aan thema (3), waar dit stukje eigenlijk over gaat, te weten enkele aardige kleine boekjes die mijn levensgezellin in de afgelopen jaren is begonnen te schrijven over sprookjes en die ze, zoals steeds meer auteurs doen, in eigen beheer uitgeeft. Elk boekje gaat over een sprookje van Grimm onder de titel ‘Welke wijsheid is verborgen in het sprookje van …’, en dan volgen Assepoester, De Ganzenhoedster bij de bron, De Waternimf in de vijver, Koning Lijsterbaard. Vorige week kreeg die activiteit een nudge [duwtje in de goede richting. H.V.]: toen kwam de tweede editie van de inmiddels uitverkochte eerste druk van twee boekjes bij ons binnen. Dat was feest. Mede dank zij een ambachtelijke drukker en een tekenaar die allebei hun vak verstaan zijn ze nog aardiger dan ze al waren. Bij het uitpakken en bekijken van die nieuwe voorraad kregen we helemaal ‘het boekjesgevoel’, zoals we het met een nieuw woord zijn gaan noemen.

De tekeningen op de omslagen van de boekjes zijn van Jan Verheijen in Eindhoven.

De tekeningen op de omslagen van de boekjes zijn van Jan Verheijen in Eindhoven.

Een belangrijk element in dat gevoel is de gewaarwording hoe een goede tekst je bijna lijfelijk kan meenemen. Die sprookjes van Grimm zijn een perfect voorbeeld, geschreven als ze zijn in zuivere ‘verteltaal’ [nòg een nieuw woord; het past prima naast ‘boekjesgevoel’]. Oeroude wijsheid die nog steeds talloze mensen aanspreekt, is door de gebroeders Grimm bijna twee eeuwen geleden in perfect-eenvoudige woorden in Duitsland vastgelegd, en gaat nu in vele tientallen talen door de wereld. Joke, mijn reeds genoemde levensgezellin, geeft in haar boekjes de volledige tekst, en onderbreekt die telkens even, en doet de lezer dan wat suggesties over hoe zij of hij als eigentijdse Nederlander die wijsheid in de beeldentaal van de verhalen kan duiden.

Het zijn allemaal aardige little books that make you wonder why you ever spent so much time on al die zware onleesbare pillen waarvan de antieke dichter Callimachus (circa 300 – 240 v.C.) al zei ‘groot boek is groot euvel’.

De boekjes zijn te bestellen bij Joke Verbrugh, joke@verbrugh.nl of tel. 010-4521304, voor 5,- per boekje plus verzendkosten. Rekeningnr.: NL88ING B0003294690. Bij ons thuis komen inkijken en dan eventueel ter plaatse kopen kan ook. Dat laatste kan ook bij De Ster! Kantooradres: IJsclubstraat 37, Rotterdam (Kralingen), tel. 010- 2121688.

Hugo Verbrugh