Onredelijk begrip

Mijn voornemen was om met deze openingszin mijn stukje van deze week te beginnen. Maar ik doe het niet. Dat is niet zozeer omdat ik het niet zou durven – wat voor risico’s zou ik lopen? Ik doe het niet omdat de mededeling gratuite prietpraat zou zijn. Maar omdat die niet zo bedoelde openingszin een aardige clickbait is, laat ik hem toch staan. [‘Clickbait’ = klik-aas, haal ik van Wikipedia; het streepje tussen klik en aas heb ik er zelf ingezet om te vermijden dat men zou gaan denken dat ‘clickbait’ een speciale, ‘klik-‘ genaamde, kaas zou zijn. Zo gaan die dingen namelijk vaak tegenwoordig, in onze huidige gangbare omgangsvormen met de taal, de woorden, de spelling, de opmaak van teksten].

Met deze openingsalinea, en vooral met de twee zinnen tussen vierkante haken aan het slot is de toon gezet voor dit stukje [zie desteronline.nl/is-toon-muziek-maakt]. De lezer die intussen niet meer begrijpt waar dit stukje heen gaat, heeft die toon gepakt zoals ik hem bedoel. Dit stukje gaat nergens heen. Het gaat naar een nabije, mogelijke toekomst (over een week!) waarin Trump gekozen zal zijn als nieuwe president. Als dat echt gebeurt, zullen we nergens meer zijn, en dat is letterlijk te gek voor woorden, maar omdat het een reële mogelijkheid is, documenteert het dat de hele werkelijkheid te gek voor woorden begint te worden. Alles wordt anonieme software.

Iemand die ongeveer hetzelfde lijkt aan te voelen als ik, lijkt mij Maxim Februari. Wat nu in [de] werkelijkheid gaande is, is dat de software de wereld opeet. Dat haal ik uit zijn column van 25 oktober in NRC Handelsblad. Ik citeer:

‘Software laat organisaties en bedrijven verdwijnen door hun werk over te nemen. Banken krimpen in, taxibedrijven gaan teloor, net zoals hotels, de afdeling personeelszaken, de afdeling inkoop, advocatenkantoren, accountants en ook de IT-afdelingen zelf. Wat rest zijn softwarebedrijven. … Software eet ook de markt op, of liever gezegd data eten de markt op, waardoor prijzen van diensten en producten steeds ongrijpbaarder en onbetrouwbaarder worden. In hun honger naar data geven bedrijven hun online diensten gratis weg aan hun gebruikers, wat de markt al lange tijd verstoort. … (Niemand) weet wat je nog aan je geld hebt. … (We) raken de bank kwijt, we raken de markt kwijt, we raken de werking van het geld kwijt. Al die veranderingen kunnen best goed aflopen, maar ze leiden vooralsnog tot grote maatschappelijke onrust en onzekerheid.’donald-trump-pixab

Wat Trump in de wereld gebracht heeft [en voorlopig zal blijven brengen] vraagt nieuwe bewoordingen. ‘Onredelijk begrip’ is zo een nieuwe bewoording die ik hierbij lanceer. Ik bedoel daarmee de noodzaak voor een nieuw nul-punt waar we de samenhang tussen software en hardware, tussen benul en handelen, tussen denken en willen, kunnen resetten.

Dat nulpunt vinden we in Rudolf Steiners boek Filosofie van de Vrijheid. Hoe ik dat bedoel illustreer ik aan een uitspraak van M. [destijds nog Marjolein] Februari tijdens een symposium over dit boek in De Rode Hoed in Amsterdam, zaterdag 1 oktober 2011. Uit een verslag (www.aardespiegel.nu – van donderdag 20 oktober 2011, haal ik: ‘Marjolein Februari (1963) schrijver, columnist en actief als rechtsfilosoof op het gebied van risicobeleid, leidde ons tenslotte via een “steegje” door een “achteringang”, naar “het punt” in de Filosofie van de Vrijheid waarin Rudolf Steiner aandacht geeft aan “de vreugde welke ligt in het streven en handelen op zich”. In een tijd waarin we voortdurend gericht zijn op het achteraf oordeel, … is het verfrissend om gewezen te worden op de mogelijkheid vooraf te denken. Steiner ontslaat ons van de keuze tussen denken en doen. Hoewel veel filosofen zeggen dat er geen verschil is tussen het vooraf en achteraf bespiegelen van de handeling door het denken, doet Steiner dat wel en wijst hij ons daarmee op de ontwikkeling van moraliteit. Ze besloot haar betoog met de woorden: “Vrije wil, moreel handelen, je kan ze eeuwig beschrijven maar willen we weten wat het is dan kunnen we alleen maar losbarsten in onszelf!”

Hugo Verbrugh

Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
[wysija_form id=”1″]