DE DOLENDE MENS TUSSEN WIJSHEID EN BEGEERTE: DE EERSTEJAARS EUR STUDENTEN EN DE LEZERS VAN DE STER IN HET LABYRINT VAN DE FILOSOFIE
Deze week begint het academisch jaar 2015/2016. Duizenden nieuwe studenten zwerven in deze EUREKA-week door Rotterdam. Vooral in onze prachtwijk Kralingen zullen ze veel gezien en gehoord worden. Wij hopen dat velen van hen hier ook het Filosofische Labyrint zullen vinden dat de redactie van De Ster voor deze gelegenheid in haar redactiebureel in de Eerste Jerichostraat tijdelijk heeft opgetrokken. Hieronder vindt u een plattegrond van dit labyrint. Het is in de eerste plaats bedoeld voor de studenten – maar niet uitsluitend! Iedere lezer van De Ster wordt hierbij uitgenodigd zich te laten opsluiten in het centrum van deze doolhof. Daar wordt de grote vraag aan u gesteld: ‘Filosofie? Ik?’. Dan begint de queeste naar het gulden midden tussen koele wijsheid en hete begeerte.
Dat midden heet in mooi oud Nederlands ook wel wijsbegeerte. Ga naar het midden, geef voor uzelf een antwoord op de vraag in het centrum, en probeer via de 35 tekstblokjes een van de vier uitwegen te vinden. Onderweg zult u af en toe het *-teken vinden. Dat is dan een soort antwoord op een vraag die eerder is gesteld. Vrijwel zeker zult u af en toe op een doodlopende paadje stuiten. Soms eindigt zo’n paadje gewoon anoniem tegen een muur; vaak zult u een van vier beroemde filosofen tegenkomen: Socrates († 399 vChr.), Arthur Schopenhauer (1788–1860), Sören Kierkegaard (1813–1855) of Jean-Paul Sartre (1905–1980). Vanaf richtingbordje nr. 35 gaat het bijna vanzelf.
Klik op de afbeelding voor de PDF
Onder het kopje ‘Uitlopende aardappel’ kunt u nog wat nadere toelichtingen vinden. De keuze voor juist déze filosofen, was de vrijheid van de tekenaar. Bij elke van de vier uitgangen zult u een korte, bemoedigende oneliner vinden over wat filosofie is, wat zij kan zijn, wat zij moet zijn, wat zij kan worden enz. Deze vier oneliners zijn bedoeld als geestelijk voedsel in de survival kit dat we u meegeven op uw verdere levensweg door Rotterdam en de verdere wereld…
Het labyrint is een schepping van Kees de Vries en Diane van Haver heeft meegewerkt aan de tekst.
In de NRC van vandaag staat een belangwekkend commentaar van Marike Stellinga onder de titel ‘De beurs is een onduidbaar fenomeen’. Ik copieer: ‘Wat is er aan de hand op de beurs? Het is een vraag die in een week als deze overal klinkt. De aandelenkoersen daalden maandag aanvankelijk fors om daarna weer vrolijk te stijgen. Analisten, economen en andere kenners van de markt moesten twee keer aan de bak. De eerste keer om uit te leggen waarom de beurzen wereldwijd daalden, de tweede keer om uit te leggen waarom ze weer stegen. Het mooiste zijn de praatjes die daarbij horen – de analisten en marktvorsers die het achteraf met veel branie voorspellen.’
Tot zover uit de NRC. In de laatste vier tekstblokjes van dit labyrinth staat de uitleg van dit ‘onduidbare fenomeen’. Dit is een goed moment om die vier stukjes tekst hier te copiëren [ik meld er meteen bij dat de notie van het BBBQ afkomstig is van Dieter Brüll, hoogleraar belastingrecht aan de Uv A (1922 – 1996). 32: Waar aan het lichaam zit ons ik-benul? 33: Aan het BBBQ, het Bovenste Buitenste Bil Quadrant. 34 ??? * Daar bewaart de mens zijn portemonnee … 35. … en wat hij met zijn geld doet – dat toont aan wie en wat hij in wezen is. … It’s the economy, stupid …
En voor de volledigheid geef ik hier ook de hele lijst van de 35 tekstblokjes:
1. Filosofie?Wij? * Ja: filosofie voor alle Sterlezers!
2. Ook romans lezen kan je aan ‘t nadenken zetten.
3. Oh dolende lezer, hier kom je op een kronkelig pad …
4. ! Waar blijven moraal en recht zonder vrije wil?
5. Waarom? * Begin filosofie nooit met de ‘waarom-vraag’!
6. Omdat je er tegenwoordig alsmaar over hoort en leest
7. Gewoon … – ‘t interesseert me …* Raar argument!
8. Omdat het bij de mens hoort te willen weten en begrijpen.
9. Omdat ze zeggen dat filosofie helpt tegen somberheid …
10. Hoe weet je dat? En wat weet jij van de vrije wil?
11. Dat schrijft Sartre.
12. Voor mij is de vrije wil realiteit.
13. Maar voor de wetenschap is de vrije wil een illusie.
14. Dat beweren althans sommigen. Bewijs is er echt niet.
15. In het gewone leven is de vrije wil realiteit.
16. De wetenschap kan niets met de vrije wil
17. Ik vind dit moeilijk en wil nog wat nadenken
18. Wetenschappelijke kennis altijd beperkt
19. Is het dus òf wetenschap òf filosofie?
20. Wie kennis vermeerdert, vermeerdert smart
21. Soms kom je via omwegen sneller tot je doel
22. ‘Ik weet alleen dat ik niets weet’ * Maar wat is niets?
23. ‘Is er vooruitgang in de wijsbegeerte?’
24. De kunst van de filosofie is om de goede vragen te stellen
25. Schopenhauer hééft originele gedachten!
26. We houden op over de vrije wil. Kies zelf of je wilt doorgaan
27. Neem deze weg als je naar een uitgang wil …
28. Wéér die man die zegt dat hij alleen weet dat hij niets weet.
29. Ik weer alleen dat ik niets weet”↔ niets = alles?
30. Wat is een goede vraag? * Wat is ‘goed’?
31. Een goede vraag is een vraag die ik zelf goed vind
32. Waar aan het lichaam zit ons ik-benul?
33. Aan het BBBQ, het Bovenste Buitenste Bil Quadrant
34. ??? * Daar bewaart de mens zijn portemonnee …
35. … en wat hij met zijn geld doet – dat toont aan wie en wat hij in wezen is. … It’s the economy, stupid …