‘Er was eens … – een verhaal!’ …
Nee, zó begint geen enkel verhaal – althans geen enkel mij bekend verhaal. Of misschien wel, toch?
Ik ga terug naar het begin van alles …
Nee, ik ga niet terug naar de zogenaamde oerknal, de ‘Big Bang’ . Dat is een verhaal van niks, want dat gaat van ‘Er was eens niks’ rechtstreeks naar ‘en toen was er opeens de oerknal’. Dat is dus gewoon een lege woordenkraam. Zie mijn column van drie weken geleden, 10 april voor verdere bijzonderheden: desteronline.nl/taal-als-interface.
Vandaag ga ik ga naar hoe en waar het allemaal echt begon, naar het begin van alles. Wij gaan zelfs naar de tijden van nog vóór ‘Het Grootste Verhaal Ooit Verteld’ oftewel The Greatest Story Ever Told. Dat laatste is de oorspronkelijke titel van een musical uit 1965, gemaakt naar het verhaal dat verteld wordt in het Nieuwe Testament.
Nòg ouder is het Oude Testament. Dáár begin ik vandaag. Dat verhaal begint, in mijn ‘hertaling’ van het oospronkelijke Hebreeuws, met de volgende woorden:
‘Er was eens een werkelijkheid die wij pas aan het einde der tijden zullen kunnen kennen. Daarin waren wat wij nu “hemel” en “aarde” noemen één ongedeelde eenheid. Ooit begon toen “het begin der tijden”. Het eerste wat toen gebeurde, was dat een groep zogenoemde Hemelse Hiërarchieën deze eenheid van hemel en aarde in tweeën scheidde. [terzijde: de bedoelde Hemelse Hiërarchieën, soms ook wel genoemd “goden”, heten officieel ”Elohiem”. In traditionele Nederlandse bijbelvertalingen worden ze aangeduid als “God”, in het enkelvoud!]. Tegelijk met die scheiding van aarde en hemel ontstond tussen deze ene kant, hier-en- nu en vergankelijk, en die andere kant, daarginds boven ons en tijdloos-eeuwig, het Eerste Verhaal. Daarin worden deze ontstaansgeschiedenis van de kosmos en de mens en het bestaan van de eerste aeonen verteld. Omdat die geschiedenis oer-belangrijk is, noemen wij het boek waarin dit verhaal verteld wordt “bijbel”, afgeleid van het Griekse “biblion” dat gewoon “boek” betekent’. Capisce?
Het bijzondere karakter van dit eerste Grote Verhaal en van alle grote verhalen van dezelfde strekking die later kwamen, wordt weergegeven in het begrip ‘mythe”.
Mythen zijn verhalen waarin waarheden worden onthuld die te zwaar, te groot, te gevaarlijk, te bedreigend zijn om in alledaagse taal recht-toe-recht-aan verteld te worden. Deze waarheden komen in mythen voor de goede verstaander tot leven in beelden.
Een enkele keer verschijnt in de wereldgeschiedenis een auteur van verhalen die na de dood van de auteur een mythisch karakter krijgen. Marten Toonder is zo een auteur. Argumenten voor deze stelling heb ik in een eerdere column gegeven: desteronline.nl/lastpak-verheft-bommelsaga-tot-mythe.
Een andere column die vooruitborduurt op wat ik hier schrijf is te vinden op: desteronline.nl/herinneringen-tussen-feit-en-fictie.
Tot zover de inleiding voor mijn stukje. Op woensdag 2 mei vindt de jaarlijkse Toonderherdenking in Rommeldam plaats: om 15 uur bij het monument ‘Ode aan ‘Marten Toonder ‘ nabij de Markthal en Station Blaak (kop Verlengde Nieuwstraat).
(1) De Leesmanifestatie: Rotterdammers en andere stripliefhebbers lezen, als gebruikelijk, een passage voor uit hun favoriete strip [zij zijn daar inmiddels toe opgeroepen. De mijne is is: ‘Ik wist niet dat ik het in mij had’].
(2) Onthulling van het straatnaambordje Marten Toonderplein door de Rotterdamse stripauteur Marten Lodewijks met assistentie van Jantje Steenhuis (hoofd archief) en Theo Kemperman (hoofd Bibliotheek).
(3) Voortzetting Leesmanifestatie.
(4), 16 uur: Eerste Marten Toonderlezing door Manuel Kneepkens, initiatiefnemer voor het monument en dichter-publicist: Rotterdam – de stad van Tom Poes – ‘Valt uit de Bommelsaga lering te trekken voor het huidige Rotterdam?’, Centrale Bibliotheek, Hoogstraat 110, toegang gratis.
[de Marten-Toonderlezing zal van nu af aan jaarlijks worden gehouden. In 2019 door Marten Toonder-biograaf Wim Hazeu]
(5) 16.30 Koffiepauze.
(6) 16.45 Kort optreden van Pim Oosterweert beheerder van de Bommelzolder, en vertoning van de VPRO- documentaire over Marten Toonder.
Meld u aan voor De Ster nieuwsbrief (U ontvangt een bevestigingsmail)
Trackbacks/Pingbacks